Maqedoni: Më shumë divorce, më pak lindje..!

Ajo që është dukuri negative dhe po ndodhë në vendin tonë është ulja e numrit të lindjeve. Sa më pak lindje aq më pak banorë, sa më pak banorë aq më pak i banueshëm ky vend. Ata që veçse janë në jetë po vendosin të vazhdojnë jetën jashtë vendit. Ndërkaq, ulja e numrit të lindjeve nuk vjen vetvetiu pasi qartazi është shtuar edhe numri i divorceve të shumta te çiftet e reja. E as kjo e fundit nuk vjen vetvetiu pasi ndikojnë faktorë të shumtë të cilët do të përmenden në tekstin në vazhdim.

Shqetësuese është që çiftet e shëndosha bëjnë planifikim familjar që të kenë një më së shumti dy fëmijë, e çiftet jo stabile rrugën e shpëtimit e kanë divoricin, Familja është në krizë e kjo shkakton krizë të thellë për shoqërinë, rritja e numrit të divorceve, në një kohë kur numri i martesave është ulur është alarm shqetësues, shkruan Zhurnal.

Bie numri i lindjeve – Për tre muaj 599 kërkesa për divorc
Numri i lindjeve në Maqedoninë e Veriut në tremujorin e katërt 2023 është 4.185 dhe krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë është më i ulët për 4.5%, njoftojnë nga Enti Shtetëror i Statistikave. Numri i vdekjeve në tre mujorin e katër të vitit të kaluar është 5.028 persona, me çka është 1.5% më i ulët se vitin paraprak.

Shtesa natyrore është negative – 843 persona, që do të thotë se për kaq shumë njerëz numri i lindjeve është më i vogël se numri i të vdekurve. Në tremujorin e fundit të vitit të kaluar janë lidhur 2.824 martesa, me çka është 1.6% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2022. Në këtë tremujor janë pranuar 599 raporte për martesa të divorcuara.

Meqë më lartë veçse potencuam që divrocet nuk ndodhin vetvetiu, në vazhdim në mënyrë eksplicite janë të paraqitura edhe disa prej arsyeve më të zakonshme që sjellin divorc: Emigracioni, mungesa e besimit, konfliktet e vazhdueshme, shkaqe ekonomike, alkooli, drogat, kumari, ndryshimi i prioriteteve dhe interesave, dhuna në familje, ndarje fiktive për arsye procedurale, rritja e fazës së bashkëjetesës.

Shkaqet dhe pasojat e divorceve –
Familja është në krizë e kjo shkakton krizë të thellë për shoqërinë, rritja e numrit të divorceve, në një kohë kur numri i martesave është ulur është alarm shqetësues. Shkaktarët e divorceve janë të shumtë dhe nga më të ndryshmet.

Hapja e shoqërisë, urbanizimi, emigrimi, lëvizjet migratore brenda vendit, liria individuale, rritja e pavarësisë ekonomike të gruas, dukuritë e panjohura më parë si përdorimi i substancave, i lojërave të fatit, përdorimi i alkoolit etj. kanë bërë që martesa të gjendet nën të gjitha këto faktorë. Këto shihen si arsyet kryesore që po çojnë çiftet drejt ndarjes.

“Për shumë njerëz martesa nuk është ajo lidhje partneriteti po aq e domosdoshme sa më parë. Në rast se njerëzit kanë pakënaqësi nga martesa dhe kanë mundësi ekonomike të mira, ata mendojnë se e kanë nuk e kanë të vështirë jetën. Sot nuk më është aq turp sa ka qenë, që të jesh i apo e divorcuar. Shpesh herë divorcet ndodhin sepse tek partneret zhgënjehen pritshmëritë ndaj këtij institucioni, pra kur në martesë ndodh më pak sesa kanë pritur. Në këto 30 vite integrimi në shoqërinë tonë ka ardhur në rënie. Shoqëria në dallim sa ka pas qenë, është e paqëndrueshme, ka ndryshuar dhe ndryshon, urbanizimi dhe lëvizjet e qytetarëve po zvogëlojnë lidhjet shoqërore dhe kjo ka bërë që edhe normat shoqërore të sjelljes të ndryshojnë.

Studiuesit kur trajtojnë divorcin përqëndrohen në shumë drejtime si: mosha e lidhurve në martesë, dallimet në të ardhura, dallimet në arsimim, niveli i të ardhurave familjare, mënyra e jetesës para dhe gjatë martesës, shkalla e pranueshmërisë së divorcit nga prindërit dhe nga të afërmit e partnerëve të lidhur në martesë, integrimi, frekuentimi apo shkalla e besimit fetar etj. Duke parë statistikat e gjyqësorit ndër shkaqet që na çojnë ne shqiptarëve në divorc mund të përmendim: dhunën, dallimet në karakter, tradhtia bashkëshortore, vështirësitë ekonomike, kur njëri nuk lind, pëdorimi i substancave të ndaluara etj”, thotë socialogia Entela Binjaku për reportersalbania të përgatitur nga Fjona Çela.

Procesi i zgjidhjes së martesës përtej problematikave të shumta që mbart, përbën një kosto emocionale edhe për fëmijët, të cilët janë ata që vuajnë më së shumti pasojat e të gjitha konflikteve mes prindërve. Fakt shqetësues në këtë situatë është se nënat përgjithësisht ndeshen me mospagesën e pensionit ushqimor nga baballarët, ndërsa këta të fundit jo rrallë herë kanë pengesa në takimet me fëmijët e tyre.

Nuk përjashtohen edhe rastet kur prindi ka të deklaruar vetëm pagën minimale dhe jo aq sa paguhet realisht, rastet kur është i papunë apo emigrant që nuk ka asnjë të ardhur të deklaruar. Pikërisht në bazë kë kësaj page, gjykata vendos dhe detyrimin ushqimor, ku në rastet e përmendura më sipër, babai nuk dërgon pagesë për fëmijët, detyrimin ushqimor, dhe rrjedhimisht janë nënat ato që u bie barra të përballojnë të gjitha shpenzimet e fëmijës.

Kushtet ekonomike janë shkak kryesor që i shtyjnë gratë të mos e zgjidhin martesën, por edhe ato që arrijnë divorcin hasin shumë vështirësi e probleme, ku përveçse paragjykohen nga shoqëria apo familja, jo në pak raste mbeten pa punë, pa shtëpi e pa të ardhura të mjaftueshme. Ndaj në thelb, divorci mbetet një proces i vështirë.

/Zhurnal.mk