Hitorikisht Zvicra është një vend me njerëz të lumtur..

Në një intervistë për RSI, historian Maurizio Binaghi njëherësh edhe profesor në Liceo di Lugano 1, tha se Zvicra historikisht është një vend i lumtur, përcjell albinfo.ch.

Pavarësisht se kjo temë është shumë kontraditore mes asaj që bëjnë studimet, tema e lumturisë rishfaqet në mënyrë ciklike në historinë zvicerane: “Është një shenjë e ndryshimit antropologjik në Zvicër”, tregon ai.

Historikisht, në shekujt e hershëm, zviceranët konsideroheshin mbi të gjitha si luftëtarë shumë të dhunshëm dhe pothuajse të pathyeshëm, të perceptuar në një mënyrë pothuajse shtazore, shumë negative. “Me Luftën 30-vjeçare të shekullit të 17-të, gjithçka ndryshoi, – vazhdon Binaghi, – zviceranët mbetën të palëvizshëm dhe me shkatërrimin e Luftës së Madhe, ata jashtë panë një vend në të cilin vazhdonte ekonomia, ku funksiononte shoqëria, me mjete institucionale shumë të veçanta. Ideja e një vendi “të lumtur” lind kështu jashtë vendit.

Elementet që lidhen me mirëqenien ekonomike dhe qetësinë janë vendimtare në analizën e lumturisë dhe janë të lidhura me neutralitetin tonë. “Neutraliteti, i cili shihet si virtyti i të dobëtit, në fakt ka avantazhet e tij,” thotë historiani, “të cilat bëhen pjesë e vetë identitetit të Konfederatës”.

Megjithatë, Zvicra nuk ka qenë gjithmonë një vend paqësor, por ka marrë pjesë në luftëra, të cilat kanë kontribuar në konsolidimin e vetë vendit. “Të qenit paqësor është rritur përmes një narrative të historisë,” thekson Maurizio Binaghi, “i cili pretendon se zviceranët kanë misionin të jenë në qendër të Evropës, me frymën e përcjelljes së një mënyre shumë personale të konceptimit të politikës dhe historisë.”

Dallimi me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në fakt, të cilat u deklaruan neutrale në fillim të dy Luftërave të Mëdha, është se nga viti 1815 e në vazhdim “neutraliteti i Zvicrës u bë i përhershëm”, në kohë lufte dhe në kohë paqeje.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, 1939-1945, Konfederata iu nënshtrua një presioni të fortë dhe neutraliteti i saj u vu në rrezik. “Neutraliteti u ruajt gjatë kësaj periudhe,” thotë Binaghi, por “historianët kanë pyetur prej kohësh se me çfarë kostoje dhe në çfarë mase mund ta përkufizojmë neutralitetin si paanshmëri”. Sipas të intervistuarit, ekziston nevoja për të legjitimuar neutralitetin e dikujt dhe kjo përfshin kompromise “që duhen bërë si në kohë paqeje ashtu edhe në kohë lufte, përtej asaj që mund të jetë mbrojtja ushtarake e territorit”.

Pikërisht për këtë arsye “gjatë Luftës së Dytë Botërore u bënë shumë kompromise me sistemin ndërkombëtar që në fakt ishte nazifashist”, vëren historiani. Këto kompromise ndoshta shkuan “përtej asaj që ishte e nevojshme” dhe, megjithëse Komisioni Bergier i konsideroi të nevojshme për mbijetesë, aleatët akuzuan Zvicrën se nuk kishte përdorur hapësirën e saj për manovrim.

“Sot, përballë ndryshimeve në sistemin ndërkombëtar, duhet të bëjmë zgjedhje, veçanërisht në lidhje me legjitimitetin e vendit tonë”. Për këtë arsye, situata mbetet e hapur. Ka sfida reale në nivel global, siç është konflikti në Ukrainë, të cilat kanë vënë në vështirësi atë që është përkufizimi i neutralitetit për Konfederatën.

“Rruga e historisë zvicerane” dhe neutraliteti i saj “është shumë interesante. Është historia e një kombi që e mendon veten si një komunitet”, thotë Binaghi, i cili përfundon duke thënë se “asgjë nuk është e përjetshme, do të jetë interesante të shihet se si ky komunitet mund të vazhdojë si i tillë”.

/albinfo