Fluori në ujë dhe dëmi që shkakton..!?
![Fluori në ujë dhe dëmi që shkakton..!?](https://kercova.net/wp-content/uploads/2020/01/uji.jpg)
Fluori në ujë është një çështje që ka shkaktuar debate të gjera për dekada, me mbështetje dhe kundërshtime nga ana e shkencëtarëve, shëndetësorëve dhe politikës. Fluori është një element kimik që ndodhet natyrshëm në shumë burime ujore, por gjithashtu mund të shtohet në ujë nga autoritetet e shëndetit publik për të parandaluar probleme dentar. Megjithatë, ekzistojnë shqetësime rreth sasisë së fluorurit të shtuar dhe efekteve që mund të ketë në shëndet.
1. Përfitimet e fluorurit në ujë:
Fluori është shpesh i shtuar në ujin e pijshëm për të reduktuar dëmtimin e dhëmbëve, pasi ka efekte të njohura në forcimin e enamelit të dhëmbëve dhe parandalimin e kariesit dentar. Kjo ka kontribuar në përmirësimin e shëndetit dentar të popullsisë në shumë vende, veçanërisht në ato ku higjiena dentare ka qenë më pak e zhvilluar. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe Qendra për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) mbështesin këtë praktikë si një mënyrë efektive për të parandaluar kariesin dentar.
2. Dëmet e mundshme të fluorurit:
Edhe pse përfitimet e fluorurit në shëndetin dentar janë të njohura, ka shqetësime në lidhje me ekspozimin e tepërt ndaj fluorurit, sidomos në nivelin që mund të çojë në efekte të dëmshme shëndetësore. Doza e sigurt e fluorurit për njerëzit është një temë e diskutueshme, dhe disa hulumtime kanë treguar se ekspozimi i tepërt mund të çojë në një sërë probleme shëndetësore:
a) Fluoroza dentare
Fluoroza dentare ndodh kur një person është ekspozuar ndaj niveleve të larta të fluorurit gjatë periudhës kur dhëmbët janë duke u formuar (në fëmijëri). Ky është një efekt që shpesh mund të shihet si njolla të bardha ose të errëta në sipërfaqen e dhëmbëve. Ndërsa fluoroza dentare zakonisht nuk është e dëmshme për shëndetin fizik, ajo mund të ndikojë estetikisht, duke krijuar shqetësime për individët që kanë këtë gjendje. Fluoroza mund të ndodhë kur fëmijët konsumojnë shumë fluor në vitet e para të jetës, si për shembull duke pirë ujë me fluorin e shtuar ose duke përdorur pasta dhëmbësh me përmbajtje të lartë fluori.
b) Efektet tek zhvillimi i trurit dhe intelekti
Disa studime kanë sugjeruar se ekspozimi afatgjatë ndaj fluorurit mund të ketë një ndikim negativ në zhvillimin e trurit të fëmijëve, duke shkaktuar probleme në inteligjencën dhe aftësitë mësimore. Hulumtime të ndryshme kanë treguar një lidhje midis niveleve të larta të fluorurit në ujë dhe një reduktimi të IQ (Koeficientit të Inteligjencës) tek fëmijët, megjithatë ky rezultat ka mbetur subjekt i diskutimeve dhe kritikave të metodologjisë në disa studime.
c) Probleme me tiroiden dhe metabolizmin
Ekspozimi i tepërt ndaj fluorurit gjithashtu është lidhur me çrregullime të mundshme të tiroides, përfshirë një nivel të ulur të hormonit të tiroides (hipotiroidizëm). Fluori mund të ndikojë në mënyrën si trupi përpunon jod dhe të krijojë probleme me metabolizmin. Disa studime kanë treguar se fluoruri mund të kontribuojë në një rritje të mundshme të përhapjes së çrregullimeve të tiroides, por ka nevojë për më shumë kërkime për të kuptuar saktësisht mekanizmat pas këtij fenomeni.
d) Kanceret e mundshme
Ka pasur disa shqetësime se ekspozimi i gjatë ndaj fluorurit mund të çojë në zhvillimin e kancerit, përfshirë kancerin e kockave dhe kancerin e gjendrës prostatike. Hulumtimet e bëra deri tani nuk janë të mjaftueshme për të konkluduar një lidhje të drejtpërdrejtë, dhe shumë studime të tjera janë në vazhdim për të vlerësuar rrezikun e mundshëm. Megjithatë, disa autoritete shëndetësore kanë konkluduar se nuk ka prova të mjaftueshme për të lidhur fluorurin me zhvillimin e kancerit.
e) Ndikimi në funksionin e veshkave
Ekspozimi ndaj niveleve të larta të fluorurit mund të shkaktojë dëmtim të veshkave, veçanërisht tek individët që kanë probleme të mëparshme me funksionin e veshkave. Fluori mund të depozitohet në kocka dhe veshka dhe të kontribuojë në zhvillimin e problemeve të dhëmbëve dhe kockave siç është osteoskleroza ose osteoporoza, veçanërisht në ato persona që janë të ndjeshëm ndaj fluorurit.
3. Sa shumë fluor është i sigurt?
Në shumicën e vendeve, nivelet e fluorurit në ujë janë të kontrolluara për të siguruar që ato nuk janë të dëmshme. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon që përmbajtja e fluorurit në ujë të pijshëm të jetë midis 0.5 dhe 1.5 mg/litër, me qëllim që të sigurohet një balancë midis përfitimeve për shëndetin dentar dhe rrezikut të mundshëm të dëmtimit. Shumë autoritete shëndetësore monitorojnë saktësisht nivelet e fluorurit për të shmangur rreziqet që mund të shkaktohen nga ekspozimi i tepërt.
Në disa vende, përmbajtja e fluorurit është në nivele shumë më të larta se ato që konsiderohen të sigurta nga OBSH. Për shembull, në disa rajone të Indisë, fluori natyral në ujin e pijshëm mund të arrijë nivele të larta që janë të dëmshme për shëndetin. Kjo ka shkaktuar shqetësime për dëmet afatgjata që mund të kenë pasuar.
4. A duhet të shtohet fluori në ujin e pijshëm?
Ky është një debat që vazhdon të jetë i ngulitur, me disa shtete që mbështesin shtimin e fluorurit për të përmirësuar shëndetin dentar të popullsisë, ndërsa të tjerët janë më të kujdesshëm për shkak të shqetësimeve të mundshme për shëndetin. Nivelet e fluorurit duhet të monitorohen rregullisht dhe të përshtaten për të siguruar që ato janë në përputhje me standardet e sigurisë.
Në fund, informimi i publikut dhe monitorimi i vazhdueshëm i përmbajtjes së fluorurit në ujin e pijshëm janë të rëndësishëm për të siguruar që përfitimet të mbeten më të mëdha se rreziqet. Për ata që janë të shqetësuar, mund të shqyrtojnë mundësinë e përdorimit të sistemeve të filtrimit për të reduktuar sasinë e fluorurit në ujin e pijshëm.
/kercova.net