A e dini pse Zvicra quhet Zvicër..?
“Zvicra” është një version i përmbledhur i emrit origjinal të vendit në gjermanisht (Schweiz). Nga e ka origjinën kjo? Emri në anglisht për Zvicrën vjen nga gjermanishtja ‘Schweiz’, e cila njihet edhe si Suisse në frëngjisht, Svizzera në italisht dhe Svizra në Romansh – gjuhët e tjera zyrtare të Zvicrës, shkruan thelocal transmeton Albora.ch.
Por nga erdhi ky emër? Me sa dimë, e ka origjinën në ngjarje që i dhanë formë historisë së saj gjatë shumë shekujve. A është e mundur që fiset helvetike që kanë banuar në këtë tokë shumë kohë më parë e kanë zgjedhur në mënyrë të rastësishme emrin dhe më pas e kanë votuar në një referendum?
Ne nuk mund ta dimë këtë me siguri (sidomos pjesa e referendumit, pasi demokracia e drejtpërdrejtë është një zhvillim më i fundit), por ja çfarë dimë: ky emër nuk është zgjedhur vetëm nga një përkrenare.
Teoritë janë të shumta dhe të ndryshme, dhe askush nuk është plotësisht i sigurt se nga erdhi emri.
Ku e mori emrin Zvicra?
Duket se ka po aq teori për origjinën e emrit të Zvicrës sa ka emra për vendin.
Siç na tregon Wikipedia, emri mund të ketë rrjedhur nga fjala kelt “Sveit” qysh në vitin 972. Emri ‘Schweiz’ u përmend për herë të parë në një dokument ligjor në 1415.
Një version tjetër thotë se emri gjermanik i vendit, Schweiz, bazohet në Schwyz, një nga tre kantonet që në 1291 formuan bërthamën e Zvicrës moderne (dhe mbetet një kanton deri më sot).
Por kjo nuk është e gjitha. Dokumentet nga shekujt 15 dhe 16 sugjerojnë një lidhje me Suit / Swit / Schwyt / Switer, një udhëheqës i një fisi që emigroi këtu nga Suedia – gjë që mund të shpjegojë pse disa njerëz mendojnë se Suedia dhe Zvicra janë i njëjti vend ( alarm spoiler: nuk janë).
Megjithatë, një tjetër të dhëna historike sugjeron se emri e ka origjinën nga “Switzer”, një “term i vjetëruar për një person zviceran që ishte në përdorim gjatë shekujve 16-19”.
Së paku, ky shpjegim do t’i jepte versionit në gjuhën angleze të emrit, Switzerland-land, njëfarë besueshmërie.
Historianët i kanë dhënë ndoshta besueshmërinë më të madhe këtij shpjegimi, me disa që argumentojnë se termi Swiz ose Switz ishte në fakt një fyerje për ushtritë që vinin nga rajonet e Zvicrës moderne të përdorura nga ushtritë nga Gjermania dhe Austria e sotme.
Fillimisht, ushtritë zvicerane shpesh fitimtare – mos harroni se kjo ishte shumë përpara neutralitetit zviceran – e urrenin këtë fjalë, por filluan ta quanin veten zviceranë nga inati.
Me kalimin e kohës, emri u përhap dhe vlera e fyerjes u zvogëlua, deri në vitin 1803 kur Republika Helvetike u emërua zyrtarisht Konfederata Zvicerane.
Le të jetë ky një mësim për këdo që nuk i pëlqen pseudonimi i tij ose ndihet i fyer nga ajo që dikush i quan – ju mund ta përqafoni atë dhe ta përdorni kundër tyre, si një lëvizje e zgjuar xhudo.
Po emrat francezë, italianë dhe romakë për Zvicrën?
Meqenëse gjermanishtja (ose një formë e saj) ishte e vetmja gjuhë e folur në vend në ditët e para, Zvicra është quajtur “Schweiz” më e gjata.
Ndërsa rajonet franceze dhe italisht-folëse filluan t’i bashkohen konfederatës gjatë shekujve të ardhshëm, ata sollën versionet e tyre gjuhësore të emrit të vendit: Soisses dhe Suysses ishin emrat e hershëm francezë (të cilët përfundimisht evoluan në Suisse), ndërsa Sviceri / Suyzeri u shndërruan në Svizzera në italisht.
Megjithatë, gjatë shumë shekujve, vendi që tani është Zvicra / Schweiz / Suisse / Svizzera / Svizra ishte njohur thjesht si Konfederata Helvetike, ose Helvetia.
Shkurtesa e versionit të saj origjinal latin, Confœderatio Helvetica – CH – përdoret ende zakonisht në kodet postare zvicerane, pullat, ngjitësit e makinave dhe adresat e internetit.
Kjo reflektohet edhe në gjuhë të tjera, si rumanishtja, ku Zvicra njihet si Elveția.
/albora
