Si mund të ulet niveli i lartë i varfërisë në Maqedoni..?

Më shumë se gjysma e popullsisë mendon se Maqedonia e Veriut nuk është në rrugën e duhur, bazuar në të dhënat e sondazhit të Market Vision. Kjo është dëshmi faktuese që diçka nuk shkon për së mbari, e kush tjetër pos kushteve të vështira ekonomike nxit qytetarët dhe këtë numër të lartë të popullsisë të ndajnë këtë mendim të njëjtë. Për varfërinë shumë flitet, por zgjidhje konkrete rrallë herë ofrohen e këto pak zgjidhje aspak nuk zbatohet.

Por, sidoqoftë duhet pasur parasysh që ndihma sociale duhet të rritet me rritjen e inflacionit. Kur kostoja e jetesës rritet muaj pas muaji, më të cenuarve nuk mund t’u jepet një lëmoshë. Për t’i nxjerrë këta njerëz nga varfëria, duhet t’u jepet të paktën paga minimale. Ky është mesazhi kryesor nga analiza e efekteve të reformës sociale. Kjo tregon se ndryshimi i qasjes dhe mënyrës së pagesës dha efektet e dëshiruara, ndonëse për shkak të krizës Covid dhe inflacionit, numri i të varfërve nuk u ul në mënyrë drastike. Kriza ekonomike thellon varfërinë në Maqedoninë e Veriut, por kjo mund të zbutet përmes këtyre masave, shkruan Zhurnal.

Për të ulur varfërinë, ekspertët sugjerojnë që ndihma sociale të jetë e barabartë me pagën minimale –
Ndihma sociale duhet të rritet me rritjen e inflacionit. Kur kostoja e jetesës rritet muaj pas muaji, më të cenuarve nuk mund t’u jepet një lëmoshë. Për t’i nxjerrë këta njerëz nga varfëria, duhet t’u jepet të paktën paga minimale. Ky është mesazhi kryesor nga analiza e efekteve të reformës sociale të vitit 2019. Tregon se ndryshimi i qasjes dhe mënyrës së pagesës dha efektet e dëshiruara, ndonëse për shkak të krizës Covid dhe inflacionit, numri i të varfërve nuk u ul në mënyrë drastike.

“Tarifat sociale rriten shumë më pak se paga minimale ose pensionet. Meqenëse inflacioni erdhi shumë shpejt dhe mirëqenia nuk ishte e lidhur me një tregues real, ne sugjerojmë që ajo të lidhet me inflacionin. Dhe mire qe është e koncentruar, jo si dikur, jepi 500 denarë për këtë, pastaj 700 për këtë. Jepini atij ndihmë të garantuar, jo një lugë” tha Vanço Uzunov, profesor universiteti.

Reforma trefishoi numrin e njerëzve që marrin ndihmë sociale, por numri i të varfërve ra me 1 deri në 2 për qind. Prandaj sugjerohet që në vend të masave populiste – siç është ndihma për fëmijën e tretë, paratë të caktohen për fëmijët e familjeve të pafavorizuara.

“Nëse nuk keni para për të paktën një vakt të nxehtë në ditë, kjo do të thotë se ndihmat duhet të rriten”, thotë Paul Sutts, autor i Analizës.

Autorët e analizës sugjerojnë se asistenca sociale nuk duhet të ndërpritet nëse përfituesit fillojnë të punojnë. Aktualisht, shumica e njerëzve për të mos humbur ndihmën prej 6,7 mijë denarë në muaj, punojnë ilegalisht. Në këtë mënyrë, përveç stimulimit të ekonomisë gri, autoritetet nuk kanë një numër të saktë nëse dhe kur këta persona do të dalin nga pragu i varfërisë.

Kriza ekonomike thellon varfërinë në Maqedoninë e Veriut-
Më shumë se gjysma e popullsisë mendon se Maqedonia e Veriut nuk është në rrugën e duhur. Sipas sondazhit të fundit të Market Vision, rreth 60.25 për qind janë të bindur se vendi po shkon në drejtimin e gabuar. Vetëm 9.20 për qind janë shprehur pozitivisht, ndërsa 27.70 për qind e të anketuarve janë të mendimit se qëndron në vend.

Të anketuarit nga përkatësia etnike maqedonase, në krahasim me të anketuarit e përkatësisë etnike shqiptare, në masë më të madhe besojnë se vendi po lëviz në drejtim negativ – 66,1% kundrejt 47,3%.

Si një nga problemet kryesore me të cilat ballafaqohet Maqedonia, për të cilën pothuajse gjysma e të anketuarve, gjegjësisht 44,1 për qind kanë deklaruar se është varfëria, më konkretisht ekonomia, inflacioni dhe ulja e aktivitetit ekonomik. Në këtë periudhë të vështirë privimi, qytetarët duket se nuk shohin dritë në fund të tunelit. Çmimet e shtrenjta pas tregjeve, tregjeve, mirëmbajtjes nga 1 në 1, të anketuarit dhe pastaj e presin atë, edhe në një formë më të keqe. Mbi 80% besojnë se çmimet e produkteve vazhdojnë të rriten. Në të njëjtën kohë, 31.3% e të anketuarve presin që standardi i tyre i jetesës të përkeqësohet në gjashtë muajt e ardhshëm.

Kjo anketë tregon gjithashtu se krimi i shoqërisë maqedonase mbetet krimi, korrupsioni dhe mosfunksionimi i sistemit juridik. Pothuajse 30 për qind e popullsisë e ka dhënë këtë përgjigje. Një e dhënë më e frikshme është se shumica ose 87.1% e të anketuarve besojnë se korrupsioni në vend është në rritje, pra është më i lartë se vitin e kaluar. Krimi dhe korrupsioni ishin gjithashtu një nga pikat kryesore që Komisioni Evropian i vuri në dukje dhe paralajmëroi në raportin e tij, i cili sipas ekspertëve ishte një nga raportet më të këqija që ka marrë Maqedonia.

Më shumë se një e treta ose 37% e të anketuarve pajtohen me vlerësimin e opozitës për raportin e fundit për përparimin e Maqedonisë të marrë nga Komisioni Evropian. Vetëm 11.5 për qind e të anketuarve pajtohen me vlerësimin e Qeverisë se është një raport pozitiv. Sa i përket masave antikrizë të Qeverisë, të cilat ndihmojnë financiarisht një grup të madh qytetarësh me një paketë prej mbi 600 milionë eurosh, vetëm 17% e të anketuarve janë shprehur se i mbështesin, duke e ditur se do të siguroheshin me huamarrjen e vendit. Dhe 83% mendojnë se nuk është një vendim i mirë.

Qytetarët nuk e mbështesin as vendimin e qeverisë për dhënien me koncesion të hidrocentralit të Chebrenit një kompanie greke, 65.7 për qind e të anketuarve janë përgjigjur negative dhe vetëm 8.55 për qind kanë dhënë përgjigje pozitive. Anketa është realizuar përmes telefonit nga 8 deri më 15 dhjetor 2023, nga Market Vision i porositur nga portali MKD.mk, në mostër prej 1067 të anketuarve me interval besimi prej 95% dhe marzh gabimi +-3%.

Zbutja e nivelit të papunësisë duhet të jetë prioritet, sepse papunësia prodhon kriza të tjera që pastaj janë edhe më vështirë për tu menaxhuar e kontrolluar, sikurse ajo e eksodit të të rinjve. Me këtë avaz nuk po largohen vetëm të rinjtë por edhe mosha mesatare e qytetarëve që janë të larguar nga puna ose janë të pakënaqur me punën që e bëjnë. Kjo për shkak se nuk përputhen profesionet e të punësuarve me punën që e bëjnë, dhe me këtë vendi humbë edhe të rinjtë edhe profesionistët e e fushave të ndryshëm. /Zhurnal.mk

/zhurnal