Uskana Ilire dhe Kërçova e shqiptarëve.. (VIDEO)

Dikur njihej si Uskana Ilire, sot Kërçova e shqiptarëve në zemër të Maqedonisë perëndimore.
Qyteti me rreth 800 km katrorë sipërfaqe që daton prej shekullit të 4 para erës sonë është më pak se 4 orë udhëtim nga Tirana.

Sot kjo Komunë, pas 72 vitesh qeveriset nga një shqiptar. Mbi 60% e qytetarëve në këtë territor janë shqiptarë megjithëse shumica emigrojnë.

Kryetari i Komunës Fatmir Dehari që na mirëpriti në zyrën e tij ka projekte të qarta për zhvillimin ekonomik dhe forcimin e bashkëjetesës mes komuniteteve. Vlen për tu theksuar se pas fitores me ndihmën e mërgimtarëve ai na pohon se në dy vite nuk ka asnjë incident të regjistruar ndëretnik.

“Për herë të parë brenda 2 viteve nuk është regjistruar asnjë incident mes komuniteteve, brenda komuniteteve dhe në shkolla. Puna jonë është të varrosen shpatat një herë e përgjithmonë dhe të ecim drejt zhvillimit të qytetit”, shprehet Fatmir Dehari, kreu i Komunës Kërçovë.

Megjithëse historikisht kjo zonë ka qenë e banuar nga shqiptarë, politika dhe qeveritë maqedonase nuk kanë dashur ta pranojnë këtë, duke shmangur edhe të vërtetat historike. Një ndër to është edhe Kalaja e Uskanës. Sipas historianëve shqiptarë, Uskana ka qenë kryeqendra e fisit të penestëve.

“Pushtetet kanë penguar të bëhen gërmime që të vërtetojnë themelet e kësaj kalaje. Nga mali Bukoç deri në bregun e Ohrit janë shtrirë Penestët me kryeqytet Uskanën dhe kjo është kalaja e Uskanës”, tregon Ilmi Veliu, historian, drejtor i muzeut Kërçovë.

“Ne si komunë do rivitalizojmë kalanë, rikonstruksion do ti bëjmë. Jemi në fazën e ndërtimit dhe do e përfundojmë kalanë më të bukur maqedonase sepse ashtu e meriton të jetë dhe pse ashtu është”, thotë Ibrahimi, përfaqësuesi Komunës Kërçovë.

Madje kur ky rajon administrohej nga shqiptarët busti i Skënderbeut qëndronte në muret e kësaj kalaje.
“Ka qenë i vendosur këtu busti i Skënderbeut në 1942, kur Kërcova administrohej nga shqiptarët. Dihet se ku është busti por më vonë kur të fuqizohet komuna do ta kthejmë dhe do ta vendosim”, thotë historiani Veliu.

TURIZMI
Turizmi malor është një mundësi që ofron Kërcova. Në fshatin Qafë, në pjesën më malore të tij mundësia turistike mbetet ende e vakët por e pazbuluar. Historia kundër shqiptarëve flet me Sulltanën, të cilës i kanë ngritur edhe një përmendore për shkak të heroizmit të saj kundër xhandarëve duke vrarë disa prej tyre. Ndërsa Kërcova prej aty duket paq.

Projekti shpirtëror i mbi 300 shqiptarëve të rënë në luftë gjatë periudhës 1900-1938 përveç obeliskëve u plotësua edhe me një flamur 7 m të gjatë për 100 vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë.

“Ky projekt shpirtëror është i të gjitha trevave shqiptare, janë të rënë në vite të ndryshme bijë dhe bijat më të mirë të shqiptarëve që kanë dashur të mbrojnë me çdo kusht pëllëmbën e tokës ku kanë vepruar. Nuk ka asgjë të fshehur nga sistemi. Shtiza dhe flamuri për 100 vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë, po patëm presione për flamurin 7 metra të gjatë dhe 5 metra të gjerë”, tregon Musli Musliu, ish- Kreu i Komunës Zajaz.

Por çfarë simbolizon kjo nënë shqiptare që qëndron mbi bijtë e saj? “Simbolika e kësaj nëne shqiptare është se kjo nënë lindi këta djemë që ranë për këtë tokë dhe kjo nënë lindi djem të cilët ndërtuan dhe ruajnë e kultivojnë këtë vend që është projekt shpirtëror i trevave shqiptare”, thotë Musliu. Ky kontribut nuk mund të mos nderohet me një minutë heshtje.

BLETARIA
Kërçovarët njihen edhe si bletarë të mirë. “Bletaria është një segment tepër i fortë i kësaj zone. Mjalti është i një kualiteti shumë të madh”, thotë Fatmir Dehari, kreu i Komunës Kërçovë.

Mësuesi Hasan Limani trashëgon bletarinë jo vetëm si pasion por edhe profesion. “Me bletari unë jam gjenerata e tretë që merrem. Këtë e kam faktor trashëgimie nga gjyshi dhe babai im. Kultivimi i bletëve fillimisht me koshare, sot është më e zhvilluar. Deri sot unë kam arritur deri në 150 shoqëri bletësh. Si arsimtar ndihmojë në mënyrë vullnetare duke dhënë bletë që ato të shtohen”, shpjegon Limani.

Për të ndjekur hapjen e një koshere dhe nxjerrjen e mjaltit nga hojet vendosëm ta ndjekim me kamerën tonë. Këngët shqip kumbonin në qendrën e qytetit ku java e Kulturore Kërçovare kishte hapur siparin. Të pamësuar dhe të ndrojtur në vite shqiptarët, mbushën sheshin ngadalë duke shijuar muzikën shqip.

EKONOMIA
Zona e lirë ekonomike ofron mundësi punësimi për kërçovarët. Në muajin tetor përfundon investimi amerikan për prodhimin e airbag-ve të makinave ku punësohen 1 mijë qytetarë. Ndërsa punishtet artizanal dhe ato komerciale plotësonin nevojat e zonës. TEC-i me qymyr pranë Kërçovës punëson rreth 1500 punëtorë dhe plotëson 10% të nevojave të energjisë për Maqedoninë. Mundësitë për thithjen e investimeve janë të mëdha, krahu i lirë i punës dhe rroga mesatare prej 270 eurosh josh korporatat.

Qëllimi i këtij turi me pjesëmarrjen e mediave nga Kosova dhe Shqipëria si dhe përfaqësuesve të ministrive, nen kujdesin e zotit Fatos Mustafa, drejtues i Zyrës Ndërkombëtare Invest Macedonia – Shqipëri dhe Kosovë është prezantimi i mundësive konkrete të bashkëpunimit në fushën ekonomike e kulturore mes kësaj bashkie dhe Shqipërisë e Kosovës. Turi synon të krijojë hapësirat e munguara të bashkëpunimit mes qytetit të Kërçovës dhe Shqipërisë e Kosovës. Turizmi, shkëmbimet tregtare dhe kultura janë vetëm disa nga fushat ku mund të ndërthuren përvojat midis tri vendeve.

Me mikpritjen shqiptare, vendet atraktive që ka, Kërcova nuk duhet anashkaluar pa u vizituar. Pozicioni gjeografik të mundëson lidhjen me të gjitha rrugët e mundshme me Uskanën ilire që flet shqip në shekuj.

VIDEO:

/ballkanweb