Ngelim me kriza politike dhe ikjen e popullatës..
Nataliteti në ulje i përcjellë edhe me shpërnguljen e madhe të popullatës së aftë për punë, perspektiva e zbehtë për integrim në Bashkimin Evropian që nuk inkurajon dhe as nxit edhe reformat më të më dha aq të nevojshme si dhe problemet dhe kontestet e ndryshme politike. Këto ndër të tjerash thuhet të jenë rreziqet kryesore për qëndrueshmërinë ekonomike të shteteve të Ballkanit Perëndimor, vlerëson analiza e Forumi Rajonal i Dhomave të Tregtisë – CIF.
“Trendi demografik shumë negativ, zhvillimi jo i barabartë rajonal, tensionet midis fuqive kryesore globale ekonomike, rritja e normave të interesit në tregun ndërkombëtar të kapitalit, si dhe rritja e çmimeve të mallrave, mosmarrëveshjet dhe rreziqet politike, pasiguria e procesit të integrimit në BE janë kanosjet më të mëdha që Ballkani të ecë përpara me hapa të sigurt dhe stabile ndaj një perspektivë më të madhe ekonomike”, thuhet në analizën e CIF-it.
Njëherësh, Procesi i Berlinit ka arritur të lëvizë rajonin e Ballkanit Perëndimor në një drejtim të mirë, veçanërisht në lidhje me bashkëpunimin ekonomik rajonal. Mirëpo, sipas vlerësimeve të institucioneve financiare ndërkombëtare, Ballkani Perëndimor është nën potencialin e tij ekonomik, ndërkohë që tregtia e jashtme rajonale ende nuk është integruar në mënyrë të kënaqshme në zinxhirin global të vlerës.
Njëherësh, anketa me mbi 300 biznese tregon se dy të tretat e tyre ankohen për barrierat jo-tarifore si pengesa të mëdha në tregtinë e ndërsjellë në rajon. Anketimi i bizneseve në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor i realizuar nga Forumi Rajonal i Dhomave të Tregtisë në CIF gjeti se, 73 për qind e kompanive të intervistuara përballen me probleme tregtare lidhur me masat jo tarifore në tregtinë ndër rajonalë. Barrierat kryesore jo-tarifore janë: Rregullat e origjinës, barrierat teknike për tregti, dhe masa që lidhen me eksportin. 76 për qind e kompanive të intervistuara pohuan se përballen me probleme në lidhje me administrimin dhe procedurat në dogana.
Shumica e tyre raportuan mungesë informacioni në dispozicion të publikut, probleme me formalitetet që lidhen me importin, eksportin dhe tranzitin, probleme që lidhen me zhdoganimin e mallrave dhe problemet me tarifat dhe gjobat e vendosura në lidhje me tregtinë.
Gjithashtu, bizneset në të gjithë rajonin përveç barrierave tregtare, kanë vlerësuar si problematike kohën e gjatë në proceset e përpunimit të mallrave në dogana. Njëherësh 27 për qind e kompanive të intervistuara nuk përballen me probleme tregtare në lidhje me masat jotarifore dhe 24 për qind prej tyre nuk përballen me probleme në lidhje me administrimin dhe procedurat.
Për funksionimin e Tregut Rajonal, kompanitë ngritën çështjen e standardeve unike si një nga çështjet më të rëndësishme për krijimin e një tregu rajonal. Pengesa e dytë më e madhe shihet marrja së lejeve të punës për punonjës që kërkojnë të angazhohen në vende të tjera të rajonit. Nga ana tjetër, kompanitë përballen edhe me procedura komplekse të certifikimit, ndërsa sugjerojnë edhe një lidhje më të fortë mes administratave doganore dhe kufijve tjerë.
Nga bizneset e anketuara 70 për qind janë të angazhuara në tregtinë e jashtme dhe rreth 5 për qind e kompanive janë të interesuar për tregti, por raportojnë barriera në tregti. Rezultatet bazohen në një sondazh të 345 kompanive nga të 27 degët e ekonomisë, në sektorët: Bujqësi, Industri, Ndërtim dhe Shërbimet në anëtarët e dhomave të kë tij forumi (37 për qind e kompanive vijnë nga sektori i industrisë, 46 për qind nga sektori i shërbimeve, 10 për qind janë nga sektori i ndërtimit ndërsa 7 për qind janë nga bujqësia).
Në kuadër të nismës për krijimin e tregut rajonal, dhomat e tregtisë, nga Maqedonia e Veriut, Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia, Bosnja dhe Serbia kanë formuar një forum të përbashkët për të paraqitur në mënyrë të njehsuar problematikat dhe kërkesat e biznesit në kuadër të këtij procesi.
Forumi i përbashkët përfaqëson rreth 350.000 kompani, kryesisht ndërmarrje të vogla dhe të mesme dhe ka për mision bashkëpunimin e komunitetit të biznesit brenda Rajonit për të lehtësuar pengesat e mbetura për zhvillimin e bashkëpunimit ekonomik rajonal dhe përmirësimin e klimës së biznesit dhe investimeve në tregjet e rajonit.
/(koha.mk)