Fshati Prapadisht dhe folkrlori burimorë nga Vehbi Haziri

Për fshatin malor në të cilin u I ind dhe u rrit, trimi malësor Osman Xhini i famshëm, historia (që deri sot ka munguar) me të vërtetë ka çka të regjistrojë, e sidomos me fillimin e luftrave gjenocidale ballkanike, nga viti 1913 deri në ato të vitit 1944 kur ky fshat shumë i varfër ishte i involvuar edhe në mënyrë direkte në luftimet e ashpra me serbo — çetnikët e kasapit Mikajle Vojvoda. Por, fatkeqësia u përsërit edhe në vitet 1944-1945 në luftimet kundër regjimit komunist me partizanët, ku umasakruan një numër i madh prej 13 fshatarëve (gra, fëmij, pleq) — me një fjalë banorë të pafajshëm, në mesin e të cilëve u ther me bajonet, edhe babai im — Sadik Haziri.

Përkundër këtyre vuajtjeve, vrasjeve, djegijeve masive e kështu me radhë, Prapadishti i pamposhtur heroik, rezistencën kundër regjimit të egër totalitar e vazhdonte edhe në kohën e paqës me metoda strategjike duke vënë në funksionim intenziv këngët burimore shqipe me tematikë historike, patriotike, tradhëtie etj.
me të cilat këngë jo vetëm në Prapadisht por edhe në Gostivar, Tetovë, Prilep, Strugë e më gjerë, këngët revolucionare polifonike të interpretuesve, e shtonin patriotizmin shqiptar dhe e ruajtën popullin nga asimlimi.
Pra, në këtë fshat malorë sa më tepër kishte presion dhe vuajtje, aq më tepër tingujt e këngës ishin më të fuqishme me çka në përgjithësi, folklori popullor ishte ushqimi shpirtëror i popullatës me shumë halle. Edhe pse, pozita gjeografike Prapadishtin e shënon në perifennë malore të “Ujit të ftohtë”, ky vendbanim faktikisht ka qenë qendër e folklorit në gjuhën shqipe të pastër ku janë kryqëzuar këngët burimore me stilizimin e kombinuar të vendit, me ato të “Importuara” nga: Zajazi, Tuhini, Berikova, Jagolli, Cërvica, Garana si dhe nga disa fshatra të Gostivarit si: Tëmova, Strajani, Sërmnova etj.
Prandaj, potenciali i këngëve me vargje interesante e ka kaluar numrin 100.
Objektivisht karakteristika kryesore për folklorin në Prapadisht ka qenë interpretimi i shumë këngëve me mekamin specifik për çdo këngë veçanërisht.
Këngët rregullisht me ushtrime adekuate (ku solistët me grupin nga 3 dhe 5 këngëtarë), zhvilloheshin me dy zëra (bariton— tenor) por shpeshherë të kombinuara me instrumente muzikore si: kavall, fyell, çifteli etj.

Nga interpretuesit e këngëve më të afirmuar dhe më superior do të përqëndrohem vetëm në ata më të talentuarit si artistë të vërtetë të këtyre 100 këngëve siç ishin: Zekman Aliu, Adem Haziri, Ferhat Abdiu, Sadik Haziri, Rahit Abdiu, Rihan Dehari, Pasho Limani, Vehbi Haziri, Hajdin dhe Adil Limani, Sulejman Abdiu, Remzi Sulejmani, Hasan Mahmudi, si dhe shumë të tjerë: (Zekmanit, Feratit dhe Sulës në festivalin gjithë — shqiptarë në Tetovë 1949 me plot merita u takoi vendi i parë), të shoqëruar nga Hatem Sula — Berikovë.
Poashtu do të rikujtohemi në mjeshtërinë e vetëm një pjesë të instrumentistëve muzikor siç ishin: me kavalla: Ismail Limani, Xheladin Bilalli, Neshyt Limani, Sulejman Abdiu, Shukri Beadini, Miftar Bilalli, Xeti Beadini, Hasan Mahmudi, si dhe me çifteli: Arif, Sadik dhe Milaim Haziri, nga gjeneratat e reja.

Tingujt e teksteve të këngës me zëia të çuditshëm që dëgjoheshin nëpër dasma, konaqe, si në Prapadisht ashtu edhe në tërë Kërçovën por edhe më gjërë, Gostivar, Prilep, Strugë, Tetovë e kështu me radhë, dominonin këngët e folklorit burimor kërçovar : “Kënga e hwchilerëve”, “Sulë Starova”, “Kënga e Qemal Pashës”, “Shishman Mehmed Aga”, “Vajzamani”, “Sulltana e Çafës”, “Osman Xhini”, “Tanë Gjakova”, “Sali Shabani”, “Sulejman Lita”, “Shala në Shkodër”, “Hana me dalë”, “Sadin Zajazi”, “Kalosh Dani”, “Mislim Peza”, “Dulë Gazeta”, “Lalë Bajrami”, “Donja”, “Haxhi Mustafa”, “Bejtë Syla”,”Ig,jiti Brahimi”, “Çou bre Rexho”, “Luto Fukaraja”, “Karaxhat e zi”, “Osman Pasha”, “Izet Begu”, “Slitatë bylbylat”, “Halit Gashi”,”Hyryjeti”, “Binë dahiret”, si dhe shumë të tjera, me të cilat në kontinuitet me shumë entuziazëm, mbusheshin zemrat e popullatës shqiptare me plot gëzim dhe shtohej dita ditës patriotizmi kombëtar shqiptar.

Me siguri këto fakte, më të moshuarit e popullatës kërçovare edhe vetë i dëshmojnë edhe në superlativ ende rikujtohen në mikpritjen, ndërgjegjen, besën shqiptare, trimërinë, si dhe folklorin e nivelit të lartë të fshatit malor të trimit legjendar të “Osman Xhinit” pra, fshatit Prapadisht me origjinë shqiptare.
Pra, autorëve që aq shumë ua falën bukurinë melosit burimor kombëtar shqiptarë edhe një herë në fund ju falënderohemi.

Shkruar nga Vehbi Haziri