Nasuf Jusufi kroi i këngës burimore Kërçovare, intervist nga Vahit Nasufi

Thesari burimor kërçovar, është shumë i pasur me vlera artistike, i cili pa dyshim është edhe pasuri kombëtare. Përveç vlerave tjera artistike, këtë thesar më së shumti

e pasuron kënga shumë e vjetër por, e bukur, polifonike kërçovare. Kjo këngë këndohet në grup prej tre – katër vetësh, dhe nuk përcillet me vegla muzikore. Vlen të ceket se kjo këngë me këndimin e saj arkaik, e cila rrjedhën e ka nga gegërishtja dhe toskërishtja, dallohet shumë nga trevat tjera shqiptare. Ajo, gjithashtu dallohet dukëshëm edhe nga kënga polifonike e Shqipërisë së jugut.

Kjo trevë e cila njihet si kultivuese e artit në përgjithsi, e ka ruajt origjinal interpretimin e saj antik. Përveç trimërisë, mikpritjes bujarisë… Kërçova njihet edhe si një çerdhe bilbilash, në rradhët e të cilëve ka pasur shumë këngëtarë, që e kanë kënduar bukur këngën polifonike kërçovare.

Njëri ndër pak të mbeturve, që i këndon jashtëzakonish mirë, këngët polifonike kërçovare, është edhe doajeni i kësaj kënge Nasuf Jusufi, me të cilin do të bisedojmë për të mësuar më shumë për personalitetin e tij të lartë, si qytetar dhe në cilësinë e këngëtarit.

VAHIT NASUFI: Z. Jusufi, për lexuesit e Zemrës Shqiptare, në pika të shkurtëra, na thuani një pjesë të biografisë suaj!

NASUF JUSUFI: Unë kam lindur në vitin1938, në fshatin Kaleshe, lagja Haske, i cili shtrihet në anën veriore të Kërçovës, djepi i të cilit ka përkundë shumë këngëtarë të

njohur. Jam babai i dy djemve, gjyshi i dy nipërve dhe tri mbesave. Këngën e kam pasur pasion, të cilën e kam dashur dhe e dua me shpirtë. Unë jam rritur jetim, pasi babain tim Mefmetin, posa i mbaroi të dyzetat, dhe vllaun tim më të madh Ganiun, në moshën njëzetvjeçare, brigadat partizane, në vjeshtë të vitit 1944, i kanë masakruar në pragun e dërës së shtëpisë, të cilët nuk ishin viktimat e vetme, pasi të njejtit masakruan edhe tjerë antarë të familjes më të gjërë. Në vitin 1961 u shpërngulëm në Kërçovë, ku edhe sot jetoj në mesin e gjirit familjarë.

VN: Kur keni filluar të këndoni?

NJ: Si zakonisht këngëtarët, sportistët, por jo vetëm, karrierën e fillojnë që në moshë të re, edhe unë karrierën time e kam filluar pa i mbushur akoma njëzet vjet, dhe e kisha fare të lehtë, pasi isha pjesëtar i një familjeje nga e cila buronte kënga.

VN: A ju kujtohet kënga e parë me të cilën keni filluar karrierën?

NJ: Po, më kujtohet shumë mirë, dhe s`do ta harroj kurrë. Ajo është kënga, Njëzet e katër pashallarë, e cila më pëlqente shumë, dhe sa herë që isha vetëm e këndoja nga dy – tri herë, dhe kur u desht të këndoj para publikut, e këndova të njejtën këngë me të cilën fillova karrierën time.

VN: Z. Jusufi, keni një zë shumë të bukur melankolik, e keni trashëgim familjarë apo dhuratë prej Perëndisë?

NJ: Unë do t`thosha se e kam trashëguar nga babai, por, po të mos ma dhuronte Perëndia sigurisht se nuk do ta kisha, pra, edhe nga njëra edhe nga tjetra.

VN: Sipas jush, kush ishin, ose kush janë këngëtarët më të mirë të këngës polifonike kërçovare?

NJ: Siç e cekët edhe ju në fillim, treva kërçovare, ka pasë shumë këngëtarë të mirë, por, nëse ua them emrat, atëherë nuk do të them kurgjë të re, por, vetëm do të përsëris atë që e kanë thënë të tjerët para meje, pasi janë ata që kanë qenë, ose janë akoma, por, ndërgjegja nuk më lejon të mos i them ca emra të zërave shumë të dëgjuar, si: Lati Kaleshe, Xhevit Sadiku, Vebi Haziri, Bajram Aliu, Halit Ahmedi , Murat Murati, Sefë Dedja, Imer Dervishi, i cili për mrekulli është trashëguar nga djemtë, Dervishi dhe Azizi, dhe shumë të tjerë, prej të cilëve kërkoj ndjesë që nuk ua thash emrat pasi janë shumë.

VN: Me cilët këngëtarë apo grupe keni kënduar më shumë?

NJ: Unë kam kënduar në një grup me vëllezërit e mi, Shefkiun, Hamitin dhe Habibin, të cilin grup më vonë e shpërndau kurbeti. Kam kënduar edhe me shumë këngëtarë tjerë, por, një periudhë të gjatë kohore kam kënduar me Vebi Hazirin, Zeqir Ademin dhe Halit Ahmedin.

VN: Sa është numri i këngëve që i dini përmendësh?

NJ: Kësaj pyetje saktësisht nuk mund t`i përgjigjem, pasi numrin e saktë të atyre këngve nuk e di, por, di t`ju them se përmendësh di shumë këngë, jashtëzakonisht shumë!

VN: Shumë këngëtarë nëpër intervista të ndryshme, nuk e fshehin se i kanë harruar apo ngatrruar tekstet e këngëve gjatë këndimit, juve u ka ndodhë kjo ndonjëherë?

NJ: Shiqoni, unë kam lënë pas një karrierë gjashtëdhjetëvjeçare, plot gjashtë dekada këngë, duket pak si e pa besueshme të mos më ketë ndodhë, por, ua them sinqerisht se diçka e tillë nuk më ka ndodhë kurrë!

VN: Aty ku këndohet kënga, bëhet edhe humori, ju z. Jusufi keni prirje që t`i bëni njerzit të qeshin?

NJ: Mua më vjen më mirë, të bëj atë që e di më mirë, dhe kënaqem pa fund, kur tjerit më bëjnë mua të qesh, biles, shpeshëherë duke kënduar më kujtohet ndonjë tregim komik, por, përmbahem dhe nuk qesh para publikut.

VN: Kur populli për ju thotë, se jeni ikona e këngës polifonike kërçovare është për ju kompliment, lëvdatë, apo realitet?

NJ: (I shkoi buza në gaz), Më mirë është këtë përgjigje përsëri t’ia lë popullit, le t’më vlerësojë kush si të dojë, unë do ta pranoj, por, pa dyshim se më vjen shumë mirë kur dëgjoj fjalë të bukura nga populli im, të cilat më stimulojnë edhe më shumë!

VN: Z. Jusufi, pa dyshim se ju jeni njëri ndër ata që akoma e mbani gjallë këngën polifonike kërçovare, a ka dikush nga këngëtarët e rinj që do t`ia shtojë jetën kësaj kënge?

NJ: Po, pa dyshim, ka shumë këngëtarë të rinj që e kultivojnë këtë rrymë këngësh, mua më vjen shumë mirë, kur nga pasardhësit e mi, dëgjoj këngë të paraardhësve tanë, dhe kështu më shtohet shpresa se kënga e bukur polifonike kërçovare ka se ku të mbështetet.

VN: Cila do të ishte porosia juaj për këngëtarët pasardhës?

NJ: Unë nuk dua, as nuk më takon të ndërhy në planet e tjetërkujt, por, si veteran i kësaj kënge, u kisha propozuar, por, ua lë edhe amanet, që të japin maksimumin për jetëgjatësinë e këngës polifonike kërçovare, dhe mos lejojnë aspak që vlera e saj të zbehet, por, ta kultivojnë atë, dhe ta mbrojnë nga viruset e ndryshëm, pasi e kemi trashëgim stërgjyshorë.

VN: Në shumicën e rasteve këngëtarët trashëgohen, pasi ju jeni baba dhe gjysh, do ta keni edhe ju këtë fat në cilësinë e këngëtarit?

NJ: Edhe kësaj pyetje nuk ia di përgjigjen, vërtetë familjarisht falë Zotit, jam trashëguar por, si këngëtar?! Nuk di ç`t ju them, më mirë është t`ia lëmë kohës dhe të shohim se çdo të sjellë ajo?! Shpresa vdes e fundit!

VN: Cili është ushqimi juaj i preferuar?

NJ: Nuk kam ndonjë ushqim të veçantë, i shijoj të gjithë ushqimet e mira, duke i shoqëruar me ujë të pastër si qelibari, dhe kursesi me pije alkoolike. Më shumë i preferoj ushqimet tona tradicionale me të cilët jam rritë dhe ushqyer gjatë jetës.

VN: Si e kaloni kohën e lirë?

NJ: Kryesisht në gjirin familjarë, por, dal shpesh edhe në qytet, atje takoj miqtë, shokët e mi, Kërçova ka shumë lokale luksoze, ku ulemi dhe bisedojmë për shumëçka që është aktuale, por, e kujtojmë edhe të kaluarën.

VN: Për ta rrumbullaksuar këtë intervistë, keni diçka të shtoni?

NJ: Edhe pse e ceka pak më parë, po e përsëris, se pas meje qëndron një karrierë gjashtëdhjetëvjaçare, dhe nga kjo duket qartë se ka edhe shumëçka për të thënë, por, si do që të jetë, unë juve u falenderoj nga zemra që vlersoni veprën time, dhe të njejtës ia zgjëroni sipërfaqen artistike duke ua shpalosur lexuesve dhe dashamirëve të këngës.

VN: Ju këtë e meritoni z. Jusufi pa dyshim, kurse ne jemi munduar të hedhim një gur të vogël në një kala të madhe. Ishte kënaqësi e madhe të intervistosh një veteran të këngës polifonike kërçovare siç jeni ju.

NJ: Kënaqësi ishte edhe për mua, pasi u intevistova nga një gazetë elektronike siç është Zemra Shqiptare. Ndaj jush jam mirënjohës, që mundoheni që edhe pas vdekjes t`i mbani gjallë kolosët e këngës në përgjithësi. Për fund, më lejoni të përshëndes lexuesit e Zemrës Shqiptare, me stafin e saj në krye, të gjithë adhuruesit e mi, që pa ata sigurisht se nuk do të isha ky që jam, si dhe gjithë shqiptarët kudo që janë.

VN: Zakonisht ëmbëlsira mbetet për në fund, pasi mes nesh, jo rastësisht ndodhet edhe legjenda e këngëve burimore, z. Vebi Haziri, cilat këngë do t`na këndoni për ta përmbyllur këtë intervistë.

NJ: Vebi Haziri, është shoku im i vjetër, por, jo vetëm, siç thash pak më parë, Vebiu është edhe bashkëkëngëtari im, me të cilin shumë mirë kuptohemi gjatë këndimit. Për dëshirën tuaj, nga melosi ynë burimor, do t`këndojmë këngën e heroit kombëtar kërçovar, Kalosh Danit, pastaj të heroinës kërçovare Sulltanës së Qafës, si dhe të UÇK -së.

VN: ( Pasi i kënduan këngët), Ju lumtë goja, me të vërtetë jeni shahira të mëdhenj. Shumë faleminderit që ndatë nga koha juaj për të zhvilluar këtë intervistë, faleminderit për nderin dhe mikpritjen e ngrohtë, ashtu si i ka hije një familjeje shqiptare.

NJ: Me nderë qofshi, dhe u priftë e mbara.