Ja pse fitoi Donald Trump..!?
Trump e bëri sërish. Duke pranuar me dashamirësi fitoren në skenën në Mar-a-Lagos – “të gjithë këtu janë të mrekullueshëm”– Trump tha se drejtonte “lëvizjen më të madhe politike të tëgjitha kohërave” dhe JD Vance paralajmëroi “kthimin më të madh politik në historinë e Amerikës”. Duket se Amerika e ka bërë Trump-in sërish të madh.
Sondazhet kishin të drejtë: Trump kundër Harrisit ishin afër me një avantazh të lehtë të Trump-it, duke siguruar Sun Belt dhe duke fituar ngushtë disa nga shtetet veriore. Një përsëritje e vitit 2016, ndoshta më vendimtare. Edhe kur fituesi u shfaq në mikrofonin e tij – “ne të gjithë mendojmë se fëmijët tanë janë të mrekullueshëm” – ekspertët nuk donin t’u besonin veshëve. Humori në televizionin tim tani është si në një funeral, gjë që është shumë argëtuese.
Si mundi Trump-i, ai plaku i çmendur – në gjyq për krime të panumërta – të fitonte një mandat të dytë? Sepse për miliona amerikanë, ai nuk është aq i çmendur. Ndërsa rezultatet vërshonin, një mik më dërgoi foton e një pule të ngrirë. Ai tha: “Kjo kushtonte 10-11 dollarë” disa vjet më parë. Sot është 20 dollarë. Kjo është arsyeja pse partnerja e tij kishte votuar për republikanët për herë të parë në jetën e saj. Demokratët janë shumë të kushtueshëm për të.
Exit poll-et nxorën në pah tri çështje kryesore: abortin, demokracinë, ekonominë. Dy të parat ishin pikat e forta të Harrisit, e fundit ishte e Trump-it – me kujtimet e mandatit të tij, para Covid-it, kur tregu i aksioneve u rrit dhe papunësia ra në nivelet më të ulëta historike. Nën Joe Biden-in, amerikanët duruan inflacionin në rritje. Kjo, së bashku me rënien fizike të Biden-it, e vendosi vendin në një spirale në rënie emocionale. Demokratët dukeshin të paaftë, të hutuar nga liberalizmi. Të pamundur për të sjellë paqen në Ukrainë apo Izrael; të poshtëruar në Afganistan.
Me fjalë të tjera, kushtet për një fitore të Trump-it u vendosën shumë kohë para se Biden të tërhiqej nga gara, disa javë melodrame që ndoshta na shpërqendroi nga dinamika thelbësore e garës: pushtetarët nuk fitojnë kur votuesit janë të mjerë.
Harrisi zuri vendin e Biden-it dhe ka meritën për një rritje të mbështetjes për demokratët. Por ajo nuk arriti të ndiqte një axhendë të qartë apo politika transformuese. Me arrogancë supreme, ajo u përpoq të hynte në Shtëpinë e Bardhë vetëm me atmosferë – një premtim për t’i dhënë fund dram-a-lës, transmetuar me sentimentalitetin e rrugës Sesame dhe zërin e gozhdëve në një dërrasë të zezë.
Dhe mediat amerikane i përkeqësuan gjërat. Ngatërruan dashurinë e tyre për një liberale patetike me entuziazmin kombëtar – duke e ngritur Harrisin aq lart sa kjo gjë mund të ketë kontribuuar në humbjen e saj. Njerëzve nuk u pëlqen t’u thuhet se çfarë u pëlqen. “Mamala”? Jo faleminderit-ala.
Ndërkohë, Trump zhvilloi një fushatë mjaft të disiplinuar. Ishin shpërthimet e tij të zakonshme: “Ngrënia e kafshëve shtëpiake”. Dhe plakët e vetëshkaktuara: ai mund të mos shkelë kurrë më në Porto Riko. Por Trump iu përmbajt temave të tij të thjeshta të gjendjes së keqe demokratike dhe rinovimit të republikanëve, dhe asnjëra prej tyre nuk dukej aq e frikshme sa në vitin 2016 – sepse ndryshimi i madh mes asaj kohe dhe tani është se tani ai është normal. Edhe paraqitjet e pafundme në gjykatë u dukën banale me kalimin e kohës; prania e kamerave televizive, e lodhshme.
Votuesit kanë mësuar të bëjnë dallimin mes batutave dhe komenteve serioze, mes Trump-it që i jep gojës dhe asaj që Trump do të bëjë realisht. Është e çuditshme të shkruash se ai është një “burrë shteti i moshuar”, por me kalimin e kohës, i tillë është bërë ai. Dhe koalicioni i tij personal, i cili dikur dukej me fat dhe i dobët, duket se është forcuar në diçka si riorganizimi i Marrëveshjes së Re ose i Reganit. Vota e vjetër e klasës së mesme republikane – jo më e mjaftueshme për John McCain-inapo Mitt Romney-in – është shndërruar në një koalicion votuesish ruralë, me arsim të ulët, me jakë blu, me xhepa të konsiderueshëm të hispanikëve, ndoshta edhe me mbështetje të të zinjve (ne kemi ende për t’u analizuar numrat). Trumpizmi ka një bazë të madhe.
Duke supozuar se nuk ka tronditje të minutës së fundit, Trump është në rrugën e duhur për t’u bërë i vetmi president përveç Grover Cleveland-it që të fitojë dy mandate radhazi. Në një vështrim të mëvonshëm historianët do ta quajnë të mrekullueshmen të dukshme. Amerikanët mendonin se Trump-i ishte një president i mirë. Biden i dëshpëroi; Kamala i mbrojti ata. Kështu ata vendosën të kthejnë Trump-in.
/INA
