Kush ishte Ramazan Bajrami – Askeri..?

Në fshatin Haranjell të komunës së Osllomesë jetonte Ramazan Hajradin Bajrami me nofkën tani me të njohur si “Askeri” i cili u aktivizua si luftëtarë në luftën e fundit shqiptaro-sllave si ushtar i UÇK-së në FYROM. Askeri mbi supe mban 84 vite jetë, por ende është i shkathët, i kthjelltë dhe shumë i aktiv si në jetë ashtu edhe në punët e shtëpisë.

I lindur në vitin 1928 xha Ramazani ruan shumë kujtime nga Lufta e II botërore, nga jeta nën kolektivizim të dhunshëm e shpërngulje të detyrueshme, dhënia e marrja e pasaportave, hapja mbyllja e shkollave e deri tek demonstratat e shqiptarëve në Kosovë dhe luftërat e fundit shqiptare-sllave.

Në të gjitha këto periudha kohore ai ishte aktiv dhe dha ndihmesën e vetë duke u radhitur si pjesëmarrës në çdo aktivitet kombëtar madje në moshën 72 vjeçare do aktivizohet në luftë si dhe do jetë edhe i burgosuri më i vjetër shqiptarë për aktivitete kombëtare, dhe atë pas vitit 2001. Edhe pse në një moshë të thyer xha Ramazani është i kthjelltë dhe shfletohet si një libër tepër tërheqës duke ec nëpër të gjithë trimëritë, vuajtjet dhe sakrificat shqiptare. Jeta, interesi dhe aktiviteti i tij e ka bërë mikë dhe shokë me shumë fytyra tani të njohura të historisë dhe kulturës shqiptare. Ai ishte mik i Anton Çetës, Ibraim Rugovës, Sekiria Canës, Fadil Sulejmanit, Ramush Haradinajt dhe shumë personaliteteve të tjera shqiptare por gjithherë aktiv dhe rebel sa i përket të drejtave shqiptare dhe arritjeve kombëtare.

Ramazan Bajrami është një libër me shumë ngjarje interesante ku lexuesin e bartë në të gjitha ngjarjet që kanë ndodhur që nga viti 1944. I lindur nga një familje e ndershme atdhetare ai do flas me krenari për babagjyshin Mehmedali Haranjelli i cili ishte mik i Ismail Qemalit dhe e ndihmoj babain e kombit për të shpall pavarësinë e Shqipërisë. “Babagjyshi im Mehmedali e ka shitur të gjithë pasurin që kishte krijuar në Bukuresht të Rumanisë dhe vetë ia ka dhënë në dorë paret Ismail Qemalit për të bërë udhëtimet për në Evropë. Kur unë e kam dëgjuar këtë si fëmijë kam qenë shumë krenar, por ngjarjet që do mbeten në kujtesën time janë masakrat partizane që u bënë në këto anë në vitet 1944-45.

Mixha im si dhe burrat më të mirë të fshatit ishin në çetat e Ballit Kombëtar që udhëhiqeshin nga Mefail Shehu. Unë isha në moshën 16 vjeçare dhe i mbaj mend mirë. asaj kohe derisa nuk ishin partizanët ne bënim jetë të mirë, kishim shkolla, bukë e bagëti, por ajo çka ishte më se e vlefshme ne ishim të lirë dhe të sigurt. 4 vite ne nuk përjetuam asnjë vuajtje, por as fqinjët tanë maqedonas. Unë kisha kryer shkollën fillore në gjuhën serbe në fshatin Tuhin dhe tani kur u hap edhe shkolla shqipe në fshatin Sërbicë e kreva edhe shkollën fillore shqipe dhe isha një ndër nxënësit më të zgjuar. Mbaj mend të gjithë mësuesit që kishin erdhë nga Shqipëria. Nga ata mësuam për historinë tonë kombëtare, për Skënderbeun, Ismail Qemalin, flamurin, për tokat shqiptare”. Askerin jeta e ka bërë të qëndrueshëm, stoik… vuajtjet atë e kanë bërë human dhe të besës.

Sakrifica e popullit, vrasja e më të mirëve nga partizanët, madje masakrimi i kufomave djalin 17 vjeçar e bënë që të bëjë betimin përpara trupit të vrarë të mixhës së tij Nasuf Bajrami duke i thënë babait se: “mos u mërzit babë se pushka e parë që të krisë mua aty do me kesh”. “Ishin vitet e tmerrshme, forcat e Ballit Kombëtar ishin tërhequr me ua lëshua vendin brigadave partizane ku merrnin pjesë edhe brigada shqiptare. Por ata nuk erdhën si çlirimtar, ata vrisnin çdo njërin që e takonin në rrugë apo në fshat, mua më fshehën familja, se ata më me qejf vrisnin djemtë e ri, burrat por nuk i kursenin as grat e fëmijët. Kur këtë e vërejtën banorët filluan që të kundërshtojnë por ishte e kotë se çdo kundërshtimi ata i përgjigjeshin me pushkatime.

Në Tuhin brenda një ditë pushkatuan 25 fëmijë e gra. Këtu në mes të fshatit ata pasi pushkatuan dy shokët e mijë të të njëjtës moshë Dalipin dhe Xhabirin dhe më pas fytyrat e tyre i masakruan, me shkas që prindërit e tyre kishin qenë luftëtar të Ballit. Kjo ndikoj që unë i dhashë besën vetes se do punojë dhe veproj që një ditë shpirtrat e viktimave të ndihen të qetë atje ku nuk iu dihen as varret”. Xha Ramazani e kujton kohën kur partizanët jo vetëm që vrisnin por plaçkitnin në çdo shtëpi çka gjenin dhe më pas ata burgosnin dhe pushkatonin pa gjyqe. Ai thotë se shumicës as varret nuk ua din familjarët e tyre dhe nuk arritën që as pas 70 vjetësh t’ua mësojnë. Tmerri më i madh ishte sëmundja e tifos që ata e përhapën në mënyra të ndryshme. Brenda pak ditëve banorët shqiptarë u përgjysmuan nga vrasjet dhe mortaja e tifos.

“Ishte viti 1949 kur unë shkova ushtar. Atje isha gati njeriu që di më së miri shkrim e këndim, jo vetëm në gjuhën shqipe por edhe në atë serbishte. Më quan një vit të shkollë ushtarake dhe unë morra gradën “flamurtar”. Katër vjet shërbeva si ushtarak dhe morra gradën toger. Deshën që unë të aktivizohem në ushtri, por betimi më rrinte si një shpat mbi kokë. I thosha vetes se po të ndalesh e të shërbesh në një ushtri që vrau shqiptar do bëhesh kriminel si ata. Më thanë të shkojë në shtëpi e të vendos se a do vazhdojë jetën si ushtarak apo jo. Unë nuk u ktheva më. Familja kishte nevojë për mua. Në kohën që u ktheva kishte filluar shpërngula për në Turqi, ishte vështirë t’i ndaloje. Ishte kjo koha kur duhej të heshtje”.

Buka e kurbetit ishte shpëtimi i familjes
“Nga vitet 1950 ne do kemi krizë buke. Tatimet ishin të larta, bagëti na e përgjysmonin. Ishte shumë vështirë të përballoje skamjen”. Xha Ramazani në vitin 1965 do marr rrugën e kurbetit dhe do shkojë në Francë. Atje do qëndroj dy vite dhe më pas do kaloj edhe dy vite në Austri. Në vitin 1969 ai do vendoset në Gjermani. Por nga atje do e largojnë në vitin 1971 me arsye se është i papërshtatshëm për sindikatën dhe nuk do lejohet për disa vjet. Do kthehet në vendlindje dhe do merret me bujqësi dhe blegtori.

Demonstratat e viti 1981 ai do i përjetoj si i ri. “Nga viti 1981 unë fillova të vizitoj Kosovën. Atje shkoja vetëm që të mësoj ndonjë të re që të jemi i gatshëm. Nga viti 1988 unë deri në vitin 1990 kam marr pjesë 7 herë në demonstrata dhe protesta. Njëherë kam qenë shumë në rrezik në një rrugë të Ferizajt, por më shpëtuan disa demonstrues të ri”. Pas gjendjes së jashtëzakonshme që e vendosi Serbia në Kosovë xha Ramazani do njohët nëpër aktivitete me ata që bënin pajtimet e gjaqeve.

Kështu ai do njihet me elitën intelektuale të Kosovës nga e cila do mësojë shumë, por shpirti i tij revolucionar shpesh do e zhgënjej. Dëshira e tij për të qenë shqiptarët e bashkuar shpesh herë përjetonte zhgënjime mu nga elita intelektuale. Ai u takua dhe bisedonte me të gjithë duke bërë pyetje se si mund he kur do i vije radha “Bashkimit kombëtar”. Nëpërmjet Zekiria Canës ai do lidhë miqësi edhe me Ibraim Rugovën ku do pritet disa herë në familjen e tij.

“Tri herë kam qenë në shtëpinë e Ibraim Rugovës, njihem me të gjithë dhe fëmijëve të tij iu kam ofruar strehim në shtëpinë time, por ndodhi si ndodhi unë kam respekt për njerëzit e dijes, por kisha dëshirë që të gjithë të jemi në një udhë, dhe mendoja se shpëtimi i ynë është lufta”. Gjatë shpërthimit të Luftës në Kosovë ai pati një takim me Ibraim Rugovën nga i cili takim ai u nda pak sa i zhgënjyer dhe prej aty kaloj në Shqipëri për tu rekrutuar në radhët e UÇK-së.

Në Shqipëri ai u njoh me Ramush Haradinaj por nuk arriti që të behet luftëtarë aktiv, arsye ishte mosha. “Unë u njoha me shumë komandant ndër të cilët edhe me Ramush Haradinaj. Ramushi më tha se: “Kam me të dërguar të shtëpia ime që të rrish me babain tim e të bisedoni, ndërsa luftën do e bëjmë ne të rinjtë”. U ktheva në vendlindje se kisha obligime që i kisha marr që me hapjen e Universitetit të Tetovës”.

Aktivisti më i madh i Universitetit të Tetovës
Ramazan Bajrami-Askeri ka një shpirt të madh human. Jeta e ka mësuar që ai të mbështes çdo aktivitet i cili për qëllim ka ngritjen, avancimin dhe zhvillimin kombëtar. Qysh kur u themelua Universiteti i Tetovës ai do bëhet mik i Fadil Sulejmanit. Atij nuk i ndodheshin mjete, por që ditën e parë ai do marr borxh nga të afërmit 1100 marka gjermane dhe do shkoj e do i dorëzoj tek UT. Edhe dy herë tjera ai sa herë që të shes diçka nga bagëtia do i dhurojë tek UT dhe këtë do e bëje edhe dy herë tjera me nga 2500 marka gjermane. Për të gjitha këto ai na paraqet dëshmi.

Por mbështetje e tij më e madhe është dhurimi i pensionit për 9 vite radhazi që ia ka dhuruar Universitetit të Tetovës. Pensioni i tij kapte vlerën pre 300 markave në muaj. “Kur ia dhurova UT-së pensionin tim shpesh mbeteshim pa pare. Gruas i thash se janë prish letrat dhe kur të na vijën paret do na vijën të gjitha për njëherë” thotë me shaka xha Ramazni. Kontratën me UT-në e ka prish pas vitit 2001. “Unë Fadil Sulejmanin e kam pas mik shtëpie, e nderoj dhe e respektoj se ka hapur UT-në.

E di që diçka që e lufton armiku është e mirë për shqiptarët. E ju e dini se sa e luftojnë armiqtë shkollën shqipe. Kamë dëgjuar por edhe kam provuar se i shkolluari dinë më mirë të ta ruaj shpinën, prandaj unë e kam mbështet UT-në dhe vazhdoj që ta dua. Unë kam qenë i gatshëm që për UT-në të jap edhe jetën”. “Universiteti i Tetovës ka pas mbështetjen e popullit dhe mendoj se ai u legalizua mu për këtë arsye se ka pas rryma të ndryshme që ta bëjnë pjesë të ndonjë institucioni tjetër apo ta zhbëjnë fare. Por ata që e bënë arritën edhe ta kurorëzojnë” thotë Askeri.

I luta dhe u bërë luftëtarë i UCK-së
Kur shpërthej lufta në Maqedoni Ramazan Bajrami ishte në moshën 73 vjeçare. Ai kishte frikën se nuk do e pranojnë që të radhitet përkrah luftëtarëve. Menjëherë morri rrugën për në Prizren dhe atje u takua me anëtarë të Shtabit me të cilët kishte punuar gjatë kohë dhe kishte mbajt dhe lidhje të përhershme. “U luta që të bëhem pjesë e luftëtarëve dhe këtë ma lejuan dhe me 60 veta hymë në luftë më 24 mars pas tërheqjes nga Kalaja. Isha përkrah Samidin Xhezairit të cilin e respektoj shumë se ishte trim i madh. shpeshherë bisedonim për luftën dhe ai më pyeste në mos kam të kryer ndonjë shkollë ushtarake, por unë i thosha jo.

Nuk desha t’i tregojë se në ish jugosllavi kisha bërë shkollë në Akademinë Ushtarake dhe isha avancuar në gradën toger. Arsyet ishin të ndryshme por ne ishim shok lufte dhe zbatonim urdhrat. Unë kisha shumë qejf që ta derdhim luftën por ndodhi si ndodhi dhe ne realizuam aq sa na u lejua edhe pse ishim shumë të fuqishëm dhe kishim ushtri të mirë të disiplinuar dhe të gatshme për të kryer të gjitha detyrat” thotë Askeri.

Për nofkën “Askeri” ai thotë: “kjo ka mbet nga thinja ime se dua të bëhem asker i shqiptarëve. Se fjala asker është fjalë e huaj kur na i merrte turku dhe na humbte djemtë për dekada, ndërsa unë e kisha dhënë fjalën se do bëhem asker i shqiptarëve dhe shokët ma dhanë nofkën “Askeri”. Xha Ramazani në luftë ishte bashkë me dy nipërit të cilët ishin në moshën 20-22 vjeçare. Por ata nuk ishin bashkë me “Askerin” si në luftë kishin hyrë pas gjyshit të tyre.

Lirimi dhe Shkumbini ishin djem të ri, ata nuk kishin hyrë në radhët ë tyre pse atje ndodhej gjyshi, por ishin rritë me frymën e atdhedashurisë dhe këtë ditë ë prisnin me shumë gëzim edhe pse e dini pse e dinin se lufta i ka shumë vuajtje dhe të papritura. Askeri gjatë luftës ka bërë dy aksione shumë të guximshme për të cilët dinë të gjithë të tjerët por që ai nga modestia nuk ka dëshirë që t’i thotë.

Pas nënshkrimit të MO “Askeri” do dënohet për shkrepje të armës në një gëzim familjar, prej ku drejtësia do i thurë një akuzë. Ai për pak kohë kalon sërish në ilegalitet për organet e hetojnë dhe ai do bëhet i burgosuri më i vjetër shqiptarë për një rast diskutabil. “Askeri” tani është në moshën 84 vjeçare është shumë i nderuar dhe respektuar nga kërçovarët por ka një dëshirë të madhe. Ai thotë se: “shqiptarët duhet dhe do jetojnë në një shtet, por doja që kjo të ndodhte sa të isha unë në këtë jetë. Mendoj se do bëhet një ditë dhe ajo ditë do jetë shumë afër”. Shkruar nga Safet Hyseni

/kercova.net