Ja pse nuk mund të përjashtoheni nga puna në Zvicër..!?

Në Zvicër, liria e pushimit nga puna është në fuqi. Kjo do të thotë që punëdhënësi dhe punëmarrësi në parim mund të ndërpresin kontratën e punës pa dhënë arsye. Megjithatë, përfundimet nuk duhet të jenë diskriminuese ose abuzive

Ruedi dhe Gabriela Würgler brenda natës humbën punën e tyre në një kompani logjistike në rajonin Burgdorf (BE). Gazeta „Blick“ e tregoi historinë e tyre kësaj të hëne: çifti tani ka nisur procedurat ligjore kundër punëdhënësit të tyre.

Në Zvicër, kontratat e punës në parim mund të ndërpriten pa dhënë arsye, përderisa respektohen afatet e përfundimit. Megjithatë, ka raste kur një shkarkim është i padrejtë. Këtu është një pasqyrë (jo shteruese) e situatave ku një shkarkim mund të konsiderohet i tepruar.

Largimi nga puna për shkak të moshës
Ndalohet shkarkimi i një punonjësi thjesht për shkak të karakteristikave të tij të qenësishme, si gjinia ose mosha. Kjo nuk do të thotë se punonjësit e moshuar nuk mund të largohen nga puna. Sidoqoftë, mosha nuk duhet të jetë arsye për pushim nga puna. Për më tepër, sipas praktikës gjyqësore të Gjykatës Federale zvicerane, kushte të veçanta vlejnë për punonjësit që kanë punuar në kompani për disa dekada dhe që janë afër pensionit.

Largimi nga puna për shkak të lehonisë
Nga fillimi i shtatzënisë deri në javën e 16-të pas lindjes, nënat nuk mund të largohen nga puna – në një rast të tillë largimet nga puna janë jo vetëm të padrejta, por edhe të pavlefshme. Kontrata mund të zgjidhet pas kësaj periudhe, por arsyeja nuk duhet të lidhet me lehoninë.

Largimi nga puna gjatë sëmundjes
Periudhat e mbrojtjes ekzistojnë kur një punonjës pëson një aksident ose sëmuret, dhe ndryshojnë sipas vjetërsisë. Largimi nga puna gjatë kësaj periudhe, që mund të arrijë deri në 180 ditë nga viti i gjashtë i shërbimit, konsiderohet i pavlefshëm. Pas kësaj periudhe, shkarkimi është i mundur, por mund të konsiderohet i padrejtë në varësi të rrethanave.

Shërbimi ushtarak dhe të tjera
Personat që kryejnë shërbimin ushtarak, civil ose të mbrojtjes civile nuk mund të pushohen nga puna. Mbrojtja kundër pushimit nga puna vlen edhe për një periudhë të caktuar para dhe pas shërbimit. Kohëzgjatja e kësaj periudhe pezullimi varet nga kohëzgjatja e angazhimit.

Shkarkim për hakmarrje
Ky është rasti kur një punonjës kërkon të drejtat e tij kontraktuale ose ligjore – dhe më pas pushohet nga puna. Për shembull, kur ai pretendon pushimin e tij ligjor.

Përfundimi i parashikuar
Merrni shembullin e një punonjësi i cili, pas dhjetë vjetësh shërbimi, pret të marrë një dhuratë vjetërsie. Nëse punëdhënësi e largon atë pak para këtij përvjetori për të shmangur këtë shpenzim, ky është largim i padrejtë nga puna.

Largimi nga puna për shkak të konfliktit
Kur ka konflikte në vendin e punës, punëdhënësi duhet së pari të ndërmarrë hapa të tjerë për të zgjidhur mosmarrëveshjen, për shembull nëpërmjet intervistave dhe ndërmjetësimit. Vetëm atëherë ai mund të bëjë shkarkime.

Sindikatat dhe komitetet e stafit
Personat që i bashkohen një sindikate, shoqate të punëtorëve ose komitetit të personelit të brendshëm të kompanisë nuk mund të pushohen nga puna për shkak të këtij angazhimi.

Shkarkimet kolektive
Tepricat kolektive duhet t’i nënshtrohen një procedure konsultimi. Nëse punëdhënësi nuk e bën këtë, shkarkimet e mëvonshme janë të padrejta. Pika në të cilën ndodh shkarkimi kolektiv varet nga madhësia e kompanisë. Për kompanitë me më pak se 100 punonjës, flasim për largim kolektiv nga dhjetë persona.

Kompensimi dhe afatet
Në rast largimi të padrejtë nga puna, punonjësi ka të drejtën e kompensimit deri në gjashtë muaj pagë, transmeton portali Shtegu. Për ta bërë këtë, ai duhet fillimisht të kërkojë arsyetimin me shkrim për shkarkimin e tij gjatë periudhës së njoftimit, më pas ta kontestojë me shkrim para përfundimit të kësaj periudhe.

Veprimet juridike duhet të fillojnë brenda 180 ditëve nga përfundimi i kontratës së punës.
Edhe pse kontrata e punës përfundon pavarësisht kundërshtimeve, punonjësi ka të drejtën e dëmshpërblimit në rast largimi të padrejtë nga puna, por nuk mund të kërkojë rikthimin në detyrë.

/shenja