Zvicër: Shqiptarët të dytit në numër pas Italianëve..

Rajoni dhe Bota

Në vitin 2023, imigrimi neto në Zvicër ishte 98,851 persona, një rritje prej 17,506 personash krahasuar me vitin 2022. Sot ne Zvicer si shtetas të Kosovës njihen vetem 116.804 banorë nga 300 mije shiptare sa jate gjthesejt ne kete vend. Shqiptarët ne Zvicer jane të « padukshëm » në shifra zyrtare, te cilët defakto janë të parët pas italianëve, dejure të fundit në lista?!

Kjo ka ndodhur pa fajin e zviceraneve, por me fajin e autoriteteve kosovare te cilet edhe pas shpalles se pamvaresise nga vitit 2008 dmth pas 16 vitesh nuk kane bëre shume në « konvertimin » (transformit) a pasaportave serbe në ato te shtetit te tyre, per te cilin kishin luftuar. Sikur pasaporta serbe dhe dinari serb sot kane shkaktuar telashe dhe pasoja ne rajon, shkruan gazeta zvicerane në shqip Le Canton27.ch.

Kërkesa e vazhdueshme nga tregu i punës është kryesisht për shkak të origjinës së këtij progresi, me shtetasit e huaj që po bëjnë një kontribut të rëndësishëm në reduktimin e mungesës së fuqisë punëtore dhe aftësive. Në fund të vitit 2023, 2,313,217 të huaj banonin në Zvicër në mënyrë të përhershme.

Shqiptarë në Zvicer te « padukshëm » ne shifra zyrtare. Shqiptaret ne Zvicer, defakto jane te paret pas italianeve, dejure ne fund të listave?!
Më tutje, krahas të dhënave të tjera, statistika në fjalë jep edhe listën e numrit të huajve sipas numrit të tyre, ku, sikur edhe deri më tani, të parët janë italianët (342,454), pas tyre vijnë gjermanët (326,033 persona), portugezët (260,462 persona) dhe francezët (165,684 persona).

Por, në këtë radhitje, në komunikatën përkatëse mungojnë shqiptarët, gjegjësisht shtetasit e Kosovës, të Maqedonisë, Serbisë, Malit të Zi (me etni shqiptare) dhe të Shqipërisë, për faktin e thjeshtë se nuk janë në mesin e katër të parëve. Shqiptarët ne Zvicer jane të « padukshëm » në shifra zyrtare, te cilët defakto janë të parët pas italianëve, dejure të fundit në lista?!

Keshtu gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch duke ju rferuar burimeve nga autoritetet helvetike (SEM) shkruan se aktualisht ne Zvicer si shtetas të Kosovës këtu figurojnë gjithsej 116.804 banorë. Ketu eshte fjala për ata qe posedojne pasaporta te Republikes se Kosovës. Kurse me pasaportë të Shqipërisë janë 3350, ndërsa me të Maqedonisë së Veriut, 70141 persona.

Numri i përgjithshëm i shtetasve të Serbisë është 57087, qe me shume se gjysma jane shqiptare nga Lugina e Presheves dhe Sanxhaku, por edhe te huaj tjere nga Vojvodina. Do shtuar ketu se ne mesin e ketyre 57.087 « serbëve » njihen edhe mijëra kosovar të cilet ende posedojne pasaportat e Serbe. Por pas 1 janarit 2024, me liberlizimin e vizave ky numer i « serbeve » ne Zvicer ka filluar ti bie dukshem, kurse numri i kosovareve vazhdimisht po rritet, ne fakt numri i tyre nuk po rritet por numri i qytetareve me pasaporta te Kosoves po rritet, shkruan gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch

Christoph Freymond nga Zyra Federale e Statistikave në Bernë për gazetn zvicerane ne shqip Le Canton27.ch ka deklaruar se « sot në Zvicër jetojnë dhe veprojnë mbi 300.000 shqiptarë, qe këtu njihen si albanofon, dmth që flasin gjuhen shqipe, ku pjesa dërmuese janë nga Kosova. » Këtu bëhet falë për 200 mijë, kurse nga Maqedonia e Veriut rreth 70 mije, nga Lugina e Preshevës 20 mijë dhe të tjerët janë nga Shqipëria dhe Mali i Zi. Sipas OFS mbi 90 mije shqiptare të tjerë posedojnë pasaportat e kuqe me kryq të bardhë.

Ndërsa numri i atyre nga Malit të Zi ne Zvicer eshte 2247. Duke parë këto shifra, mund të konstatohet se numri i shqiptarëve (që nuk kanë pasaportën zvicerane) nga këto dy vende duhet të jetë i vogël.

Numri i të huajve është paraqitur edhe sipas statusit të qëndrimit të tyre në Zvicër. Te shtetasit e Kosovës, për shembull, numrin më të madh e përbëjnë ata me leje të qëndrimit të përhershëm (Viza C), ku figurojnë 92462 veta. Me Vizë B janë 24126, ndërsa me leje të tjera qëndrimi është një numër dukshëm më i vogël.

Si gjithmonë duhet të theksohet se këta numra flasin për ata të huaj që nuk kanë pasaportë zvicerane. Në këtë kuptim, si te shtetasit e Kosovës, ashtu dhe te ata të shteteve të tjera të përmendura (Shqipëri, Maqedoni, Serbi…), po të zbatohej faktori etnik, do të dilte një numër dukshëm më i madh i shqiptarëve, së paku sa dyfishi i numrave të përmendur më lart.

Në përgjithësi, imigrimi në popullsinë rezidente të përhershme të kombësisë së huaj u rrit me 19,118 persona (+ 11,8%) në 2023 krahasuar me 2022. Ai kishte të bënte me 181,553 persona në vitin 2023, nga të cilët 71,9% vijnë nga një vend i BE-së ose EFTA. Imigrimi i shtetasve të BE/EFTA u rrit me 16,090 persona (+14,1%) në 130,483. Ai i shtetasve të vendeve të treta u rrit me 3,028 persona (+6,3%) për të arritur në 51,070 persona.

Në të njëjtën kohë, emigracioni preku 75,291 banorë të përhershëm me kombësi të huaj (+1,555 persona krahasuar me 2022). Në total, 57,222 shtetas të BE/EFTA (+906 persona) dhe 18,069 shtetas të vendeve të treta (+649 persona) u larguan nga Zvicra.

Imigrimi neto në popullsinë e huaj rezidente të përhershme u rrit me 17,506 njësi në vitin 2023 krahasuar me një vit më parë, duke arritur në 98,851 persona (ndryshimi midis imigrimit dhe emigracionit si dhe korrigjimet statistikore). Migrimi neto nga BE/EFTA u rrit me 15,084 persona në 67,973 dhe ai nga vendet e treta me 2,422 njerëz në 30,878.

Rritje solide e punësimit
Në vitin 2023, 92,318 shtetas të BE/EFTA emigruan në Zvicër për të marrë një punë të qëndrueshme (+16,3%, +12,906 persona), që korrespondon me një përqindje prej 70,7% të imigracionit në popullsinë rezidente të përhershme nga BE/EFTA. Për më tepër, 75,346 punëtorë nga BE/EFTA kanë hyrë në Zvicër për të kryer një aktivitet që zgjat më pak se një vit (+ 13,7%, + 9,099 persona).

Në një sfond të kushteve të favorshme ekonomike dhe rritjes solide të punësimit, rritja e hyrjeve të reja të punëtorëve të huaj ka ndihmuar në uljen e mungesës së përgjithshme të punës dhe aftësive. Për sa i përket autorizimeve të kufizuara të qëndrimit të disponueshme për shtetasit e vendeve të treta që kryejnë një aktivitet fitimprurës, 75% e autorizimeve afatshkurtra (lejet 3016 L) dhe 80% e autorizimeve të qëndrimit (3616 leje B) janë përdorur gjatë periudhës. viti 2023.

Në të njëjtën periudhë, bashkimi familjar përbën 25.5% të emigracionit afatgjatë. Në total, 46,281 persona hynë në Zvicër si pjesë e bashkimit familjar (+7,6% krahasuar me vitin 2022), nga të cilët 15% ishin anëtarë të familjes së një shtetasi zviceran.

Në vitin 2023, 1,540,798 qytetarë të BE/EFTA dhe 772,419 shtetas të vendeve të treta banonin në Zvicër në mënyrë të përhershme. Italianët përbëjnë popullsinë më të madhe të huaj me 342.454 persona, të ndjekur nga gjermanët (326.033 persona), portugezët (260.462 persona) dhe francezët (165.684 persona). Në total u natyralizuan 41.073 të huaj.

Udhëtim pesëmbëdhjetëvjeçar
Gjatë një periudhe prej pesëmbëdhjetë vjetësh, gati 44% e të gjithë të huajve që hynë në Zvicër në vitin 2009 (rreth 132,000 njerëz në popullatën e përhershme) ishin larguar nga Zvicra deri në fund të vitit 2023. Kjo përqindje është pak më e lartë në lidhje me vetëm shtetasit e BE/EFTA ( 48%).

Nga totali i njerëzve të pranuar në vitin 2009, 15% kishin fituar shtetësinë zvicerane deri në fund të vitit 2023, ndërsa 33% kishin marrë një leje vendosjeje, të lëshuar në kushte të caktuara, veçanërisht kur plotësohen kriteret e integrimit pas pesë deri në dhjetë vjet qëndrimi në Zvicër.

/lecanton27