Si mendoni cilat janë kantonet më të mira zvicerane për të huajt për të jetuar..?

Qoftë për të drejtat e votës, çështjet e parave apo lehtësia për t’u bërë zviceran, disa kantone në Zvicër, të paktën në letër, janë më të mira për të jetuar të huajt sesa të tjerët.
Siç shkruan Clare O’Dea, çmimi për kantonin më të mirë për të huajt shkon për Neuchâtel. Ka liqenin, është afër disa prej tregjeve më të mëdha të punës dhe është relativisht i lirë, por mbi të gjitha, Neuchâtel është mikpritës për popullsinë e tij të huaj, shkruan The Local.

Graubünden, në anën tjetër të vendit, kohët e fundit njoftoi se do të pranonte aplikantë jozviceranë me leje C në forcat e saj policore. Edhe pse lajmi bëri bujë, nuk ishte i pari. Policia e Neuchâtel ka qenë e hapur për rekrutët e huaj që nga viti 2007. Basel-City udhëhoqi rrugën në 1996.

Lejimi i shtetasve të huaj për t’u bërë oficerë policie mund të shihet si një demonstrim besimi dhe integrimi i suksesshëm, megjithëse ka konsiderata më praktike, siç është mungesa e kandidatëve, siç pranoi Policia e Graubünden, përcjell albinfo.ch.

Në çdo rast, një ndryshim si ky e bën jetën për një të katërtën e popullsisë më të lehtë dhe më mikpritëse. Fusha të tjera të rëndësishme, ku të qenit i huaj ka të bëjë me të drejtat e votës dhe natyralizimin.

E drejta e votës
Neuchâtel ka një rekord të pakrahasueshëm për të drejtat e votës që u jep të huajve, një pozicion minoriteti në Zvicër. Që nga viti 2001, kantoni në kufirin francez u ka dhënë të drejtën e votës kantonale banorëve të tij të huaj që kanë jetuar atje për pesë vjet.

Jura është i vetmi kanton tjetër që ofron të njëjtën mundësi (që nga viti 1979), por bazuar në rezidencën 10-vjeçare në Zvicër. Vetëm këto dy kantone nga 26 e kanë ndërmarrë këtë hap dhe nuk ka lëvizje për këtë të drejtë që nga viti 2001, shkruan The Local.

Vetëm qytetarët zviceranë mund të votojnë në referendumet kombëtare ose në zgjedhjet federale.
Të gjitha bashkitë në katër kantone – Fribourg, Vaud, Neuchâtel dhe Jura – lejojnë banorët e huaj afatgjatë të votojnë dhe të kandidojnë. Gjeneva shkon në gjysmë të rrugës duke lejuar të huajt të votojnë, por jo të kandidojnë për zgjedhje. Neuchâtel e prezantoi këtë të drejtë në 1849, Jura në 1979.

Tre kantone të tjera – Basel-Stadt, Graubünden dhe Appenzell Ausserrhoden – e kanë nisur procedura duke autorizuar komunat e tyre të prezantojnë të drejtën për të votuar dhe për t’u zgjedhur.
Por zbatimi është i ngadaltë dhe jo të gjitha bashkitë janë ende në bord. Për pjesën më të madhe të Zvicrës, të huajt kanë ende zero të drejta votimi, një hendek i madh në demokracinë zvicerane, përcjell albinfo.ch.

Lotaria e natyralizimit
Ka 26 rrugë drejt nënshtetësisë zvicerane – 2,136 nëse llogariten komunat – por, duke pasur parasysh rregullat e rezidencës, nuk është tamam një zgjedhje e lirë se cilën rrugë të ndjekësh.

Si rregull i përgjithshëm, qendrat e mëdha të popullsisë me popullsinë më të madhe të emigrantëve kanë sistemet më të buta.
Shkalla e natyralizimit të një kantoni tregon se cila pjesë e popullsisë së huaj me banim të përhershëm natyralizohet çdo vit.

Mesatarja kombëtare në vitin 2020 ishte 1.6% në përgjithësi dhe 3% për shtetasit e huaj të lindur në Zvicër.
Neuchâtel është në krye të tabelës me normën e përgjithshme me 2.3%, e ndjekur nga Cyrihu, shkruan The Local.

Përveç kushteve federale për natyralizim, kantonet kanë njëfarë lirie për të vendosur kushtet e tyre shtesë.
Këto përfshijnë kohën e kaluar për të jetuar në kanton përpara se të aplikoni për shtetësi, dhe pengesat për ata që kanë marrë pagesa të ndihmës sociale. Shumë kantone kërkojnë tre vjet pa ndihma sociale (ose shlyerje të plotë të përfitimeve) përpara se të aplikojnë, por Aargau ka 10 vite.

Kërkesat për gjuhën dhe njohuritë lokale ndryshojnë nga kantoni në kanton, si dhe kostot e procedurës, të cilat mund të arrijnë në 3000 franga në total.
Neuchâtel ofron një kurs për të jetuar në Zvicër. Aplikantët që përfundojnë këtë kurs janë të përjashtuar nga intervista e zakonshme.

Koha minimale e kaluar për të jetuar në kanton përpara aplikimit për natyralizim varion nga dy vjet në pesë vjet. Në Cyrih, Basel-Stadt, Gjenevë, Bernë dhe Vaud, janë dy vjet.
Natyralizimi mbetet një maratonë politike dhe kushtet mund të ndryshojnë edhe para se të arrini në fund të procedurës, e cila zakonisht zgjat nga një vit e gjysmë deri në dy vjet, përcjell albinfo.ch.

Çështjet e parave
Jo të gjithë të huajt janë të interesuar për të drejtat e votës dhe natyralizimin. Disa nuk presin të jetojnë mjaftueshëm në Zvicër dhe të tjerë janë më të interesuar për stilin e mirë të jetesës që ofron vendi.
Pastaj janë ato të përqendruara në fund, si fluksi i fundit i norvegjezëve të pasur që ikin nga një rritje e vogël e taksave në vendin e tyre.

Qytetet e mëdha kanë avantazhin e një jete më të gjerë kulturore dhe më shumë shërbime të disponueshme në anglisht. Ata gjithashtu kanë tregjet më të mira të punës për njerëzit ndërkombëtarë, gjuha e punës e të cilëve është anglishtja, shkruan The Local.

Cyrihu ka një faqe mirëseardhjeje në faqen e saj të internetit për anglishtfolësit që lëvizin në kanton, plot me informacione të dobishme. Gjeneva, me 41% të popullsisë së saj të huaj, bën të njëjtën gjë, si edhe Bazel. Kantoni i Bernës ka një vend për “ndërkombëtarët”, ndërsa qyteti i Bernës ofron udhëzuesin e tij në anglisht.

Por ata që fokusohen në taksat e ulëta do të jenë më së shumti në shtëpi në kantonin Zug. Në një studim të fundit të normave të taksave në komuna të kryer nga gazeta Tages-Anzeiger, të gjitha 10 qytetet më të lira për taksat ishin në Zug.

Zug ka normën më të ulët të taksave në Zvicër, përcjell albinfo.ch.
Për krahasim, gazeta shqyrtoi normat e kombinuara të taksave federale, kantonale dhe lokale për një person të vetëm me një pagë vjetore prej 100,000 frangash. Në Zug, ishte rreth 6%, Neuchâtel norma e kombinuar shkoi në 20%.

Nëse merrni parasysh kostot e strehimit, Zug është kantoni më i shtrenjtë dhe Neuchâtel i dyti më i lirë, kështu që gjithçka duhet të peshohet.
Shumëllojshmëria e stileve të jetesës dhe përfitimeve të ofruara nga kantonet zvicerane, duke përfshirë klimën, do të thotë se ka diçka për të gjithë në këtë vend të vogël. Përderisa hyni me sy hapur, shkruan The Local.

/albinfo