Kjo është fjala nga gjermanishtja e Zvicrës që përdoret globalisht..?

Gjermanishtja zvicerane është jashtëzakonisht e vështirë për t’u kuptuar nga shumë njerëz, madje edhe ata që flasin ‘Hochdeutsch’. Por ka një term të famshëm që ka hyrë në fjalorin global.

Fjala është “puç”, të cilën shumë njerëz në mbarë botën e përdorin në një kontekst politik për të nënkuptuar një grusht shteti, ose një përpjekje për të përmbysur një qeveri, shkruan The Local.

Sipas raportit, “puç” e ka origjinën nga dialekti i Cyrihut të shekullit të 19-të.
‘Züriputsch’
Në atë kohë në Cyrih, puç do të thoshte trokitje, shtytje, përplasje, goditje ose shtytje.

Kjo lloj përplasjeje ndodhi në Paradeplatz të Cyrihut më 6 shtator 1839. Ajo përfshiu mijëra anëtarë të popullsisë konservatore rurale të cilët sulmuan kundër sundimit liberal të qytetit të Cyrihut, përcjell albinfo.ch.

Kryengritësit e panë pozicionin e kishës të kërcënuar, u frikësuan për traditat e tyre dhe u ndjenë të braktisur nga qeveria dhe banorët e qytetit.
Puçi, i cili u drejtua nga pastori Bernhard Hirzel, u kushtoi jetën 14 kryengritësve dhe një anëtari të këshillit qeveritar. Qeveria e Cyrihut abdikoi dhe rebelët e festuan këtë si një sukses. Megjithatë, në planin afatgjatë, kryengritja nuk pati asnjë efekt.

Ngjarjet morën një vëmendje të madhe jashtë vendit. Gazetat gjermane raportuan për ‘Züriputsch’. Në Francë dhe Britani, raportet flisnin për “le putch” ose “puç” në Zvicër.

Në dekadat pas vitit 1839, termi fitoi popullaritet. Sipas fjalorit Merriam Webster, ai u bë edhe më i njohur në anglisht rreth Puçit Kapp të vitit 1920, kur Wolfgang Kapp dhe mbështetësit e tij të krahut të djathtë u përpoqën të përmbysnin qeverinë gjermane të Weimarit, shkruan The Local.

Përpjekjet për puç ishin të zakonshme në Gjermaninë Ëeimar, kështu që fjala u shfaq shpesh në tregimet e gazetarëve britanikë që përshkruan ngjarjet

Përpjekja e Adolf Hitlerit për të fituar pushtetin me Nacional-Socialistët në Bürgerbräukeller në Mynih më 9 nëntor 1923 hyri në histori si “Puçi i Hitlerit” ose “Puçi i Sallës së Birrës”. Këto ngjarje ndihmuan fjalën gjermane zvicerane të arrijë një përparim global, përcjell albinfo.ch.

/albinfo