Zviceranët duan të punësojnë auslanderat apo vendasit më shum..?

Shumë punë në Zvicër (si ndërtimi, këtu) nuk kërkojnë diploma universitare por prap të huajit vijnë në dorën e dytë.
Një sociolog i intervistuar nga një gazetë e Cyrihut pohon se shtetasit e huaj kanë një shans më të mirë për t’u punësuar në pozicione të larta sesa zviceranët, ku këta të fundit janë ‘të pafavorizuar’ në tregun e punës. Por a është vërtet e vërtetë kjo?

Duke folur me Tagesanzeiger më 1 prill, Ganga Jay Aratnam, një sociolog në Universitetin e Bazelit, i specializuar në tregun e punës dhe çështjet e migracionit, argumentoi se “emigrantët e trajnuar mirë që dynden në Zvicër” kanë aftësi më të mira për pozicione të larta, ndërsa ” Shtetasit zviceranë janë strukturalisht të pafavorizuar në tregun e punës”, shkruan the local transmeton Albora.ch.

Arsyeja, sipas Aratnam, është sistemi arsimor i dyfishtë i Zvicrës, sipas të cilit vetëm një përqindje e vogël e të rinjve shkojnë në universitet, ndërsa shumica zgjedhin formimin profesional (më shumë për këtë më poshtë).

Në Zvicër, vetëm 22 për qind e të rinjve shkojnë në universitet, ndërsa në Gjermani 40 për qind, theksoi ai.
Si rezultat, grupi i disponueshëm i punëtorëve zviceranë me arsim të lartë “është thjesht shumë i vogël”. Kjo është arsyeja pse kompanitë “marrin talentet më të mira nga jashtë,” tha Aratnam. “Zviceranët nuk mund të vazhdojnë me diplomat ndërkombëtare”. Prandaj, “shpesh të huajve u jepet përparësi ndaj konkurrentëve zviceranë, sepse ata kanë diplomat e duhura”.

‘Kalifikimet dhe gjuha lokale’
Por a është vërtet kjo një praktikë e zakonshme në Zvicër, ku ligji kërkon që punëdhënësit t’u japin përparësi qytetarëve zviceranë përpara se t’u ofrojnë vendin e punës shtetasve të BE/EFTA? Vetëm nëse asnjëri nuk mund të plotësojë pozicionin, atëherë dhe vetëm atëherë mund të rekrutohen punëtorë nga vendet e treta.

Local ia bëri këtë pyetje Fabian Büsser, drejtor në agjencinë e rekrutimit Michael Page në Cyrih.
Për Büsser-in, argumentet e Arantam nuk janë domosdoshmërisht të vërteta, për disa arsye.

“Kompanitë shumëkombëshe, ku shumica e shtetasve të huaj kërkojnë punë, nuk janë punëdhënësit kryesorë në Zvicër,” tha ai.
Përkundrazi, ndërmarrjet e vogla dhe të mesme përbëjnë dy të tretat e vendeve të punës dhe shumica e këtyre firmave kërkojnë kualifikime lokale dhe aftësi gjuhësore [vendore]”, të cilat shtetasit e huaj mund të mos i kenë.

Shtetasit e huaj kërkohen për punë specifike të orientuara nga eksporti – për shembull, shitjet ndërkombëtare që kërkojnë aftësi specifike gjuhësore dhe/ose rrjete. Por ata e kanë të vështirë të konkurrojnë me vendasit në baza ditore nëse nuk plotësojnë kërkesat e gjuhës lokale.

Ekziston edhe çështja e vizave të punës – “për shembull, kuotat e aplikuara për shtetasit e huaj – edhe ata me aftësi të kërkuara – mund të komplikojnë procesin e punësimit,” tha Büsser.
E fundit, por sigurisht jo më pak e rëndësishme, kërkesa më e madhe është për punë që kërkojnë rrjete lokale dhe aftësi gjuhësore, duke përfshirë:

Artizanatit njerëz
TI
menaxherët/udhëheqësit
Ndërtimi
administrimin e biznesit
Kuvendi
Shitjet
Menaxhimi i projektit
kujdesit shëndetësor
teknikë
Elektronikë

E gjithë kjo do të thotë se sistemi i arsimit të dyfishtë (trajnimi profesional) i Zvicrës “vlerësohet si nga punëdhënësit vendas ashtu edhe nga ata ndërkombëtarë”, tha Büsser.

Çfarë është gjithsesi formimi profesional?
Arsimi i detyrueshëm përfundon në Zvicër në moshën 16 vjeç, kur studentët kanë një zgjedhje midis të shkuarit në universitet ose të zgjedhin një arsim dhe trajnim profesional trevjeçar (AFP).

Më shumë se dy të tretat zgjedhin një shteg të AFP-së, një program tre-vjeçar, i dyfishtë që përfshin dy ditë në një shkollë profesionale dhe tre ditë trajnim në punë në sektorin e tyre të zgjedhur.

Ai përfshin një sërë fushash si biznesi dhe tregtia, administrata, shitja me pakicë, turizmi, ndërtimi, teknologjia e informacionit, artet, shërbimet e mirëqenies, si dhe profesione të ndryshme – gjithsej 230 profesione.

Në fund të tre viteve, gjatë të cilave praktikantët paguhen me paga, ata marrin një diplomë AAP – Certifikatën Federale të Aftësisë (EFZ në gjermanisht, CFC në frëngjisht dhe AFC në italisht) – e cila u jep të drejtën të punojnë në fushën e tyre të zgjedhur.

/albora