Rënia heroike e Kalosh dhe Imer Bllacës. Shkruar nga Bajram Çeliku

Shumë ka vuajtur o vëllezër, populli shqiptar. Herë nën turq, e herë nën serb e bullgarë, por kurrë gjak fal s’ka dhënë.

Këto fjalë shpesh i dëgjoja nga goja e gjyshit tim Emin Çeliku, përderisa rrija pranë tij, rreth oxhakut, kur kthehesha nga shkolla dhe i ngrohja duarët pranë zjarrit.

E ai për çdo mbrëmje më tregonte për trimëritë e shumë burrave trima shqiptarë nëpër luftëra me okupatorë turq, serb e bullgarë.

E dëgjoja me vëmendje të veçantë, sepse më pëlqenin shumë rrëfimet e tija për heroizmat e shumë trimave nga rrethi i Kërçovës.

Për derisa gjyshja mundohej të më tregojë ndonjë përrallë të bukur, nga ato që i dinte ajo, unë i afrohesha gjyshit tim të dashur dhe i lutesha që të më tregojë për ndonjë trimëri të dikujt kundër pushtuesve, që dikur hidheshin mbi trojet etnike shqiptare.

Një mbrëmje dimri për derisa qëndroja në prehër të gjyshit, e luta që përsëri të më tregojë, për ndonjë trim të këtyre anëve. Ai pasi më shikoi në sy, dhe pa se me gjithë mend, desha të dëgjoj nga goja e tij, përdrodhi mustaqet, e pastaj vuri dorën e tij mbi supet e mia dhe filloi të më tregojë për rënien heroike të dy djemëve të kaçakut Kamerr Bllaca nga fshati Jagoll i Kërçovës. Edhe një herë i përdrodhi mustaqet dhe filloi të rrëfejë për rënien heroike së pari të djalit më të vogël të kaçakut të famshëm nga ky fshat, Kamerr Bllacës, Kaloshit i cili nuk i pat mbushur aso kohe as 15 vjet, kur ra dëshmor.

Gjyshi tregonte se forca të mëdha serbe e bullgare kishin hyrë në fshatin Jagoll, dhe në çdo shtëpi ku hynin kërkonin informata nga gratë e shtëpisë se ku gjendeshin burrat e tyre, duke i sharë si është më zi. Kur djaloshi që nuk i kishte mbushur as 15 vjet i dëgjon ato fjalë fyese ndaj grave të shtëpisë së tij, duke mos duruar këto sharje, rrëmben një dru në dorë dhe godet në kokë komitën që shante gratë e shtëpisë dhe e len të vdekur në tokë.

Pastaj lëshon drurin nga dora dhe del jashtë shtëpisë dhe fillon të iki në drejtim të fushës. Pas tij vrapojnë komitat duke gjuajtur me pushkë në drejtim të tij. Nuk ishin pak tregonte gjyshi, por ishin 1000 veta, e të gjithë gjuanin në një djalë të ri. Papritmas, tregonte gjyshi një plumb e qëllon këtë djalë të ri që nuk i kishte mbushur as 15 pranvera.

Rrëzohet në tokë dhe para se vdes lëshon këto fjalë: -Ti moj nënë mos qajë për mue, se unë gjakun oj nënë e kam pague. Me këto fjalë, rrëfente gjyshi, trimi i ri ndërron jetë dhe varroset në varre të Bllaceve.

Babai i tij Kamerr Bllaca me djalin e madh Imer Bllacën, tregonte gjyshi ishin në mal si kaçakë. Së shpejti Imer Bllacës i lind një djalë dhe emrin ia vë Kalosh, vetëm e vetëm që të përtrihet emri i vëllait të tij që ia vranë katilat shkie.

Pastaj, gjyshi filloi të më rrëfejë për trimin sypatrembur Imer Bllacën. Unë e dëgjoja me kujdes, e ai tregonte për mrekulli. Imer Bllacë thoshte ai, nuk ban ma nana. Ishte trim mbi trima që kurrë nuk i trembej syri.

E njihsha mirë, sepse gjyshi im kaçaku i maleve Emin Çeliku, emrin e të cilit e trashëgova unë, të cilin historia e njeh si Emin Xhambazi nga Kërçova, i kishte dajallarët te familja Bllace, pra ishte nip nga Bllacet. Kur isha i vogël rrëfente gjyshi, më merrte e më dërgonte te dajallarët e vet në Jagoll. Edhe njëherë i përdrodhi mustaqet dhe filloi të më rrëfejë për rënien heroike të trimit sypatrembur Imer Bllaca.

Ka qenë ditë Shëmitri, i vitit 1944, tregonte gjyshi, kur forca të mëdha partizane në përbërje me serb, malazezë e maqedonas, sulmojnë forcat e Ballit Kombëtar të udhëhequra nga Imer Bllaca dhe Destan Qafa. Zhvillohet një luftë e ashpër, tregonte gjyshi ku Imer Bllaca me shokë u shkakton humbje të mëdha forcave partizane, të cilat kanë qenë në numër të madh.

Forcat e Ballit Kombëtar duke luftuar tërhiqen pak nga pak mbi fshatin Qafë, sepse filloi t’u mungojë edhe municioni, por edhe në numër ishin më pak, prandaj duhej përdorë taktikë ushtarake. Në këtë betejë në ditën e Shënmitrit të vitit 1944, komandanti i Ballit Kombëtarë, Imer Bllaca, plagoset dhe urdhëron shokët e luftës që të tërhiqen në drejtim të fshatrave të malësisë Gostivarit, dhe të vazhdojnë luftën për liri.

Unë, u thotë ai shokëve jam plagosur dhe nuk mundem më të ngjitem nëpër kodra e male të larta, do të dal në atë shesh dhe sa të mundem me pushkë do të qes kundër partizanëve që po afroheshin pak nga pak. I porosit bashkëluftëtarët e vet që nëse vritet në atë shesh nga partizanët, trupin e tij të pajetë ta varrosin në varre të Bllaceve.

Mos e lënë trupin e tij të pajetë, që shkie e shkina me partizanët vetë të luajnë me trupin e tij të pajetë. E juve o trima, zoti ka me u ndihmuar, dhe vazhdoni luftën për liri e për një Shqipëri Etnike, që brezat e ri të gëzohen në liri.

Pas kësaj porosie, Imer Bllaca del në shesh të mejdanit dhe lufton me një trimëri të paparë, duke bërë kërdi mbi ushtrinë partizane, por në këtë luftë të pabarabartë, vritet edhe ai duke dëshmuar se si jepet jeta për atdhe dhe ideal kombëtarë.

Trupi i tij i pajetë varroset me shumë nderime nga të afërmit e tij dhe fshatarëve të Jagollit në varrezat e Bllaceve, i mbuluar me flamurin kuq e zi. Pra, Imer Bllaca tregonte gjyshi shënoi një histori të lavdishme për popullin shqiptar.

Për të mësuar pak më shumë për trimëritë e tij, babait të tij Kamerr Bllaca, vllait të tij më të vegël Kaloshit, që pa i mbushur as 15 vjet, ia vranë katilat shkie, do të mësoni në këngën të cilën e thuri djali i Imer Bllacës, Kaloshi. Këngë e cila ishte e ndaluar të këndohej, nëpër konakë të dasmave, por me shumë sakrifica e kënduan rapsodët nga fshati Cërvicë i Kërçovës, në përbërje të rapsodëve: Rahit, Ahmet Spahiu dhe Mersim Çupi.

Kjo këngë është kënduar edhe me instrumente muzikore, me titull: KËNGË PËR TRIMAT KËRÇOVAR. Në këtë këngë përveç këtyre trimave që përmendëm më lartë, këndohet edhe për disa trima të tjerë nga Kërçova, por jo për të gjithë, sepse Kërçova i ka të shumtë. Në vazhdim do të ju prezantoj tekstin e kësaj kënge të bukur që është një histori më vete:

KËNGË PËR TRIMAT KËRÇOVARË
(Autor: Kalosh Bllaca. Interpretues: Rahit, Afmet Spahiu dhe Mersim Çupi).

Eu brez pas brezi, plak e i ri,
Po ua shkruej nji histori,

Vra me pushkë, e therë me thikë,
Luftojnë trimat patriotikë.

Po ua lej me amanet,
Të i kujtojnë të parët e vet,

Si Shqipëria dhe Kosova,
Gostivari, Dibra, Tetova,

Ma shumë trima dha Kërçova,
Sikur lulet dëshmorë ranë,

Histori shqipes i lanë,
Si në fushë e si në mal,

Luftë me serb e me bullgarë,
Dy fish gjakun o e dhanë,

Po kurrë shkaun se bënë vëlla,
Eu kohë pas kohe me ta tu u vra.

Eu kur na iku ajo Turqia,
Erdh bullgari dhe Serbia,

Ndër shqiptarë po bëjnë të këqija,
Tuj djeg fshatra, tuj djeg shtëpia,

Tu mbyt fëmijë e tu vra gra,
Si ma zi, ata tu ba,

E mbushën përroin e Korunit,
Me shqiptarë të mbyt prej drunit.

Ka faktorë që e vërteton,
Kur bie shi eshtrat ua shplon.

Eu boll shqiptari është sprovue,
Po kurrë gjak fal si ka shkue,

Ishte koha e luftës së parë,
Ç’mos po bëjnë serb e bullgarë,

Tu pre e tu vra shqiptarë,
Tu shku fshat e në fshat.

Në Zajaz, treqind të pre,
Në Cërvicë, dyzetë e tre,

Në Jagoll, shtatëmbëdhjetë të vra,
Eu Kalosh Bllacën, bashkë me ta.

Eu Kalosh Bllaca djalë i ri,
Pesëmbëdhjetë vjet, nuk i kishte mbërri,

Se prej meshkujsh, ishte i vetëm në shtëpi.
Erdh komita te ai në shtëpi,

Dhe te gratë qeni ka hy.
Paska hy qeni te gratë,

U kërkonte informatë!
Këto gjithmonë-o, i dalshin thatë,

Dhe fillon qeni me piskat.
Po piskat-o, shqiptarkinjë,

Burra e djem ti ku i ki,
Dhe i shan si është ma zi.

Kalosh Bllaca djalë i ri,
Kur këto fjalë ai i ka ni,

Merr në dorë, çka i ka qëllu,
Si vetëtima në tokë u lëshu,

Si luan kapi një dru,
Në kokë komitës ja ka mëshu,

Në vend komitën e ka mbyt,
Eu doli trimi për me ik.

Eu doli në fushë-o, tu vrapu,
Shumë komita, mrapa i janë vu,

Fort me pushkë ata tu gju.
Shumë komita, iu kanë vu,

S` ishin pak veqëse një mijë,
Po luftojnë me një djalë të ri,

Bullgarë, serb të gjithë tu nga,
Një shqiptarë or për me vra,

O turp më të madh për ta nuk ka.
O kur një plumb o rrëshqiti,

Kalosh Bllacën e goditi,
Fol një fjalë, o shpirt tu dhanë,

Mos më qajë o e dashmja nanë,
Para gjakun e kam marrë.

Në ato fusha, male e kepa,
Kalosh Bllacës, ju nda jeta.

Eu vëllau i tij, ishte në mal,
Po shumë kohë s`po kalon,

Ja fal zoti ati një djalë,
Kalosh, emrin ja ka lanë,

Vetëm se emrin me ja përtri,
Për at vëlla – at vëlla të ri,

O që ia vranë katilat shki.
Eu vuajti Qafa, e, gjithë rrethina,

Tanë po dalin, shki e shkina,
E shiqoni o shqipe trima,

Kur ka erdhe viti, 1917,
Kamerr Bllaca me djalë të vet.

Djali i tij ai Imer Bllaca,
Si luan, e i mprehtë si shpata,

Arratiset në male të larta,
Në katunin të quajtun Qafa.

U bashkua me trimat shqiptarë,
Eu Mazllam Qafa ishte i parë.

Eu Kamerr Bllaca, bashkë me djalë,
Histori të madhe kanë lanë,

Disa vjet, ore me radhë,
Presin serb e vrasin bullgarë.

Su friguan o kurrë nga plumbi,
Eu ishin trimat nga Jagoll katuni.

Eu kur një ditë kanë dalë në fushë,
Iu bën shkive haber dikush,

Prej armikut janë robëru,
Në Manastir i kanë burgu,

Asnjë vit, nuk ka kalue,
Imer Bllaca paska shpëtue,

Shqiptarë trima ka bashkue,
Eu si luaj, tu luftue.

Eu Mazllëm Qafa, burrë i vërtetë,
Iu bashku dhe bija e vet,

Lum shqipja për këtë femër,
Se Sulltanë, e thirrshin me emër,

Disa vjet tu shku me radhë,
Eu tu vra serb e tu vra bullgarë.

Eu ky vojvoda Cok Milloshevci,
Kërcejke e folke qeni si dreqi,

Se prej serbëve ishte kryetar,
Mbrëmje më mbrëmje, majke fjalë.

Imer Bllacën, kam me zënë,
Lidhë në shtab- o, kam me e prue,

Eu shki e shkina me te me lue.
Eu një ditë doli qeni me punue,

Shumë shkina tu i ndihmue,
Kur atëherë na doli dielli,

Imer Bllaca dul nga pylli.
Dul ai trim me pushkë në dorë,

Cok Vojvoda, ish tuj korrë,
Për këtë punë ai nuk ka menue,

Në këmë e në dorë trimi tu shkue,
Nja dhjetë hapa iu afrue.

Iu afrue nja dhjetë hapa,
I bërtiti e u drith toka:

Mos luaj qen o vojvodë Coka!
Mos e luaj qen asnjë hap,

Eu se ta lajë trupin me gjak,
Eu se di sa kohë ti më ke kërkue,

I mer Bllacë më thonë mue,
Të erdhi dita me më robnue.

E kur e pa kët burrë shqiptarë,
Sën e foli asnjë fjalë,

Dhe nga frika, shpirti i ka dalë,
Ra në tokë dhe u shtri,

Imer Bllaca burr dahi,
Po i thotë gruas së tij:

Merre qenin çoje, në shtëpi,
T’ju tregosh shkive të tanë,

Eu se kështu trimi o po ban!
Eu dy napolona ja ka dhanë,

Me u kallëzu shkive të tanë,
Me u kallëzu kët të vërtetë,

Imer Bllaca se ka prek,
S`kam harxhu, as një fishek,

Eu veç prej frike ai ka vdek.
Eu bashkë me trimat dhe shokët e ti,

Imer Bllaca, në Manastir ka hy,
Nxorri nga burgu babën e tij,

Me flamurin kuq e zi,
E vazhdoi luftën për liri.

O për këta trima shkrun historia,
Për me i mësu o shokë rinia,

Ishte lufta e dytë botënore,
Si lëshojnë trimat pushkët prej dore,

Në male e në fusha tu ra dëshmorë,
Si ndal shi, as si ndal borë.

Se kursejnë as të lumin gjak,
Çka me ba shokë që s’patëm fat,

Bukë pa ngrënë e ujë pa pi,
Ka dy javë në gojë bukë pa shti,

Po u sos dhe municija,
Atëherë mbërrini o shokë Rusija.

U bënë shumë- o, partizanë,
Por ballistët të gjallë su dhanë.

Eu 1944, viti kur ka mbërri,
Ditë e madhe në histori,

Për me majtë, o shokë shqiptarë zi,
Ditë e Shën Mitrit, ka qëllue,

Kurrë shqiptari mos me harrue,
Na u vra shokë, Imer Bllaca,

O në luftë, në katunin Qafa.
Ishte trimi o kryetarë,

Tuj udhëheq, “Ballin kombëtarë”.
Eu Imer Bllaca o, thotë një fjalë,

Ngoni vllazën o, ju shqiptarë:
Na u afrue o, shokë rreziku,

Shumë i fortë u ba anmiku,
Me ushtri o me teknikë,

Nuk muj shokë, o për me ikë.
Unë s`muj shokë, o me vrapue,

Male fusha me i përshkue,
Se jam lodh e jam plague,

Dhimbje e madhe më ka rrokë mue,
Por do dal unë, o shokë në at shesh,

Sa të mundem, unë do të qes.
Mu armiku në qoftë me më vra,

Amanet o shokë po ua la:
Mu kufomën shokë, mos me ma lënë,

Partizanët, o shokë mos me më zënë.
O partizanët o, me lujtë me mu,

Por o trima, zoti ka me u ndihmu,
Por o trima, o vllaznit e mi,

Eu ja vdekje, o ja liri.
Zjarr me flakë o vaj medet,

Por lirinë shokë e përmendëte.
Eu Imer Bllaca o, shokë na u vra,

Destan Qafa, o bashkë me të.
O Imer Bllaca, o dha shpirt,

Në vorre të Bllacës, e kanë çue,
Me dhe të rëndë e kanë mbulue.

O me flamurin kuq e zi,
Shkau ia morri jetën ati,

Po e mbuluan o, me dhe të zi,
O me dhe të zi e kanë mbulu,

Kombin tonë shokë, e ka vllaznu.
Po shkon shqipja tu u rritë,

Vazhdoi luftën, Mefaili i dytë,
Eu morri komandën, Mefaili i dytë,

Jep komandë, o lugu ushton,
Partizanët o, i shkatrron,

Për dy ditë vendi u çlirue.
Eu në at shpellë të marume prej guri,

Po lufton Mefail burri.
Po lufton ai trim shqiptarë,

Na e tradhtoi o nji tradhtar.
Shkitë te shpella po i shkojnë,

At tradhtarë po ja çojnë,
Mefail thotë me u dorëzue,

Tëna rrugët tu kanë rrethue,
S`ki ma forcë s’mundesh me shpëtue.

Çata qenë çi mi ke prue,
Se shqiptar më thonë mue,

Dhe mitrolozin ja ka lëshue,
Dul prej shpelle si drague,

Filloi luftën me luftue,
Dyqind shki në tokë i ka shtrue.

Ishte trimi me shokë pak,
Eu skuqi tokën ai me gjak.

Eu po bajnë sajat midis dimrit,
Mbajnë kufomën e Mefailit.

Mefaili heroi i mbramë,
Dyqind shki në tokë i ka lënë.

Por u vra edhe ky trim,
U mbulu shqipja me tym.

Po kalojmë një të pame të tij,
Eu të vazhdojmë idenë e tij.

Eu s`është çudi që nuk fitojmë,
Se gjithë bota kundër u lëshue,

Se këtu shokë ashtë shqiptari,
Po si Xhemë Hasa Gostivari,

Sikur rrezja që lëshon dielli,
Trim Zajazi, Mefaili,

Gafurr Deralla dhe Murati,
Çka me bo se s’na nimoj fati,

Si ballist si kryetar,
Imer Bllaca nji burr shqiptar,

Eu shkitë e zi çi na e vranë.
Eu Mazllam Qafa, me bijën e vet,

Nuk harrohet kurrë për jetë.
Historia na i tregoi,

Nga këto që i shfletoj,
Na i shfletoj e me na i mësu,

Të gjithë punoni për Shqipni,
E mbanë emrin e mixhës së tij,

Për atdhe o i del flaka,
Ky është trimi Kalosh Bllaca.

Gjithë punojmë e nuk pushojmë,
Veq shqiptarinë ta lirojmë.

Këto janë heronjtë e gjallë,
Që formuan, “Ballin kombëtarë”,

Që punojnë o hiq pa ndal,
Me i dhanë dritë kombit shqiptarë.

Të fala u bën vëllaznive në atdhe,
Të luftoni së bashku me ne,
Eu me fitu o një jetë të re…

Shënim:
Këtë këngë e ka thurur Kalosh Bllaca, nga fshati Jagoll i Kërçovës. Këngën e kanë kënduar grupi i burrave nga fshati Cërvicë, në krye me Afmet Spahiun, Rahit Spahiun dhe Mersim Çupin, përcjellur me çifteli e kavalla.

/ms