Këto gjërat banorët e huaj nuk duhet t’i bëjnë në Zvicër..

Ju mund të besoni se disa nga gjërat që njerëzit në Zvicër pritet të bëjnë, qoftë me ligj apo me konventë, janë shumë strikte ose krejtësisht të çuditshme, veçanërisht nëse jeni mësuar t’i bëni ato ndryshe në vendin tuaj.

Por, fakti është se Zvicra punon në mënyrë mjaft efikase dhe është aq mirë e organizuar pikërisht sepse njerëzit ndjekin rregullat – pavarësisht nëse janë dakord me to apo jo, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Këto janë disa që nuk duhet t’i thyeni kurrë:
Hedhja/riciklimi i gabuar i plehrave
Zvicra është një nga 10 ricikluesit më të mirë në botë, dhe nëse jetoni këtu, me siguri tashmë e keni marrë sistemin; nëse jo, atëherë duhet.

Kjo sepse hedhja e mbeturinave këtu është një çështje serioze. Sa serioze? Vetëm shikoni se çfarë thotë ligji.
Pothuajse në të gjitha qytetet dhe fshatrat, mbeturinat duhet të ndahen dhe të vendosen në thasë të posaçëm ose në thasë që kanë një ngjitës të veçantë mbi to dhe të vendosen në një pikë grumbullimi të caktuar në ditët e caktuara.

Mosndarja e plehrave tuaja – për shembull, hedhja e shisheve PET me kanaçe kallaji ose letra, ose mos nxjerrja e tyre në ditët e duhura – mund të rezultojë në gjoba të rënda, shuma e të cilave përcaktohet nga çdo komunë individuale.
Punonjësit e bashkisë kanë të drejtë të kalojnë nëpër thasë plehrash për të identifikuar shkelësit e mbeturinave – dhe ata e bëjnë, përcjell tutje albinfo.ch.

Mosmarrja e policës së sigurimit shëndetësor
Nëse vini nga një vend me një sistem shëndetësor të nacionalizuar (siç janë shumica e vendeve të BE-së), ju mund të rezistoni të paguani për politikën tuaj në Zvicër dhe të prisni që qeveria t’ju ofrojë një të tillë.

Por nuk funksionon kështu.
Ka dy rregulla që kanë të bëjnë me sigurimin shëndetësor: ai është i detyrueshëm për të gjithë banorët e përhershëm ligjor dhe kushdo që lëviz këtu duhet të marrë mbulim shëndetësor brenda tre muajve nga mbërritja e tij.

Pas kësaj date, ka të ngjarë të merrni një letër nga qeveria që ju kërkon të jepni prova se keni marrë një politikë.
Nëse nuk e bëni këtë, autoriteti juaj lokal do të zgjedhë një plan në emrin tuaj dhe ju do të duhet të paguani primet.

Nëse nuk e bëni, do të futeni në një listë të zezë. Herët a vonë (ndoshta herët) do të kapeni dhe do t’ju duhet të paguani detyrimet e prapambetura – zviceranët janë shumë të organizuar dhe efikas.

Ndërkohë, nëse keni nevojë për ndihmë mjekësore, do të merrni vetëm trajtimin urgjent; çdo vazhdim do të refuzohet derisa të blini sigurim. Pra, refuzimi për të blerë një të tillë nuk dëmton askënd përveç vetes.

Është gjithashtu e rëndësishme për një arsye tjetër: të jesh pjesë e komunitetit.
Sistemi shëndetësor i Zvicrës bazohet në parimin e solidaritetit, shtrirja e të cilit është e rrallë në sistemet e sigurimit shëndetësor të vendeve të tjera.

Në vend që të aplikojë një qasje individuale për sigurimin e kujdesit shëndetësor, sistemi i Zvicrës bazohet në idenë që të gjithë të siguruarit formojnë një grup. Ju mund ta mendoni këtë sistem në termat e një tenxhere të madhe në të cilën secili banor i Zvicrës jep një kontribut (d.m.th. pagesat e primit), në mënyrë që në rast urgjence të ketë burime të mjaftueshme për t’i dhënë dikujt ndihmën që i nevojitet kur i nevojitet, përcjell tutje albinfo.ch.

Duke qenë shumë ndërhyrës
Në thelb, kjo do të thotë që ju duhet të shmangni bezdisjen e fqinjëve dhe njerëzve në përgjithësi.
Për shembull, nuk duhet të krijoni zhurma të larta në ditë të papërshtatshme (të dielave) dhe në orë të papërshtatshme (22:00 deri në 7 të mëngjesit).

Të gjitha ndërtesat e banimit në Zvicër kanë një urdhëresë për zhurmën, e cila ndalon zhurmat e forta pas orës 22:00. Ju mund të keni dëgjuar se nuk ju lejohet as të shpëlani tualetin tuaj pas kësaj kohe, por në shumicën e ndërtesave nuk është kështu, përveç nëse tualeti juaj tingëllon si një çekiç.

Dhe të dielat konsiderohen ditë pushimi, kështu që paqja dhe qetësia e fqinjëve tuaj nuk duhet të prishen nga një zhurmë e një kositëse lëndine, prerëse gardhesh ose gozhdë që goditet me çekiç në mur.

Por ka edhe një aspekt tjetër ndërhyrës.
Zviceranët (veçanërisht brezi i vjetër) e vlerësojnë privatësinë e tyre dhe nuk u pëlqen të shqetësohen për jetën e tyre personale.

Pra, mos pyesni se çfarë mund të interpretohet si pyetje të papërshtatshme (për shembull, “sa fitoni”?), por prisni që ata të hapen dhe të zbulojnë aq informacion sa ndihen rehat duke bërë.

Në të njëjtën mënyrë, mos prisni që edhe ata të tregojnë shumë kuriozitet për ju; po aq sa vlerësojnë privatësinë e tyre, ata vlerësojnë gjithashtu privatësinë e njerëzve të tjerë – një tipar që shpesh merret si largësi.

Duke pritur që të gjithë të flasin anglisht me ju
Ka një bollëk të dhënash anekdotike dhe vëzhguese rreth anglishtfolësve në Zvicër që nuk mësojnë kurrë asnjë nga gjuhët lokale, por presin që zviceranët të flasin anglisht me ta.
Jo vetëm kaq, por këta njerëz në fakt mërziten kur vendasit nuk përgjigjen në anglisht.

Ndoshta për shkak se ata besojnë se anglishtja është një nga gjuhët zyrtare të Zvicrës (nuk është) ose se duhet të jetë (nuk do të jetë), shumë as nuk bëjnë përpjekje për të mësuar gjermanisht, frëngjisht ose italisht, thjesht duke pritur të gjithë të kuptojë dhe të përgjigjet në anglisht.
Dhe kjo çon në një pikë tjetër të rëndësishme:
Refuzimi për t’u integruar

Zviceranët janë të mëdhenj në “integrimin” – ata besojnë, të drejtë ose të gabuar (ndoshta e drejtë), se të huajt duhet të asimilohen nëse do të jetojnë në vend.
Kjo nuk do të thotë që ju duhet të hiqni dorë nga identiteti juaj; në vend të kësaj, ju duhet të mësoni gjuhën e rajonit ku jetoni – nëse jo rrjedhshëm, të paktën aq sa duhet që të komunikoni me vendasit.

Gjithashtu nënkupton që ju duhet të njiheni dhe të tregoni respekt për mënyrën “zviceriane” të jetesës: zakonet, traditat dhe praktikat e tyre – dhe po, gjithashtu rregullat e tyre – pa marrë parasysh sa të çmendur mund të mendoni se janë.

Por ka edhe më shumë: janë shkruar një sërë artikujsh për njerëzit që ankohen se shqetësohen nga tingujt e këmbanave në orët e fshatit dhe rreth qafës së lopëve.

Gabim i keq, i keq.
Kjo sepse ky qëndrim tregon jo vetëm mungesën e integrimit, por edhe mosgatishmërinë për t’u përshtatur me mënyrat lokale.
Nëse gjëra të tilla ju shqetësojnë, mos zgjidhni të jetoni pranë një kishe, një kullote ose një ferme gjelash.

Fyerja e identitetit kombëtar
Zviceranët janë shumë krenarë për vendin e tyre – dhe veten si njerëz – dhe për një arsye të mirë.
Prandaj, një nga gjërat më të këqija që mund të bëjë një i huaj (përveç të gjitha pikave të mësipërme) është t’i thërrasë zvicerano-gjermanët “gjermanë”, zvicerano-francezët “francezë” dhe zvicerano-italianët “italianë”.

Pavarësisht se çfarë gjuhe flasin ose në cilën pjesë të vendit jetojnë, identifikimi i zviceranëve sipas rajonit të tyre gjuhësor është një gabim i caktuar, veçanërisht nëse vjen nga një i huaj.

Zviceranëve urrehet të mendojnë për veten e tyre si diçka tjetër përveç zviceranëve, veçanërisht kur e shohin me përçmim dikë tjetër.
Nëse ata janë të justifikuar për ta bërë këtë apo jo, është jashtë çështjes; ajo që ka rëndësi është që të huajt të mos i shpërdorojnë zviceranët e këtij nocioni në territorin e tyre.
Në fund të fundit, në jetë ka gjëra më të këqija se patriotizmi dhe krenaria kombëtare.

/albinfo