Pse zviceranët i trajtojnë ukrainasit ndryshe nga refugjatët e tjerë..?

Rreth 18,000 refugjatë nga Ukraina kanë mbërritur në Zvicër deri më tani, me dhjetëra mijëra të tjerë që priten deri në verë.

Ministrja zvicerane e Drejtësisë, Karin Keller-Sutter parashikoi se deri në 50,000 njerëz nga Ukraina do të mbërrinin në vend përpara qershorit – deri më sot, numri më i madh i refugjatëve të luftës që kanë hyrë në Zvicër në shekullin e 21-të.

Zvicra nuk ka përjetuar një fluks kaq masiv refugjatësh që nga viti 1999, kur rreth 50,000 kosovarë u larguan nga konflikti i armatosur i vendit të tyre me serbët, shkruajnë mediat zvicerane, përcjell albinfo.ch.

Përparësi e padrejtë?
Pothuajse sapo valët e para të ukrainasve filluan të largoheshin nga vendi i tyre pas pushtimit rus më 24 shkurt, Këshilli Federal aktivizoi një kategori të veçantë mbrojtjeje për ta.

I ashtuquajturi status “S” u jep të drejtën të jetojnë në Zvicër për një vit (ndoshta më gjatë), të punojnë menjëherë pas mbërritjes, si dhe të kenë akses në kujdesin shëndetësor dhe transportin publik falas.

Në të kundërt, azilkërkuesit nga vende të tjera – shumica e të cilëve vijnë nga Siria, Afganistani dhe Eritrea – u nënshtrohen rregullave më të rrepta. Për shembull, ata duhet të provojnë statusin e tyre të refugjatit (në vend që të jenë thjesht emigrantë) dhe nuk mund të punojnë gjatë tre muajve të parë pas paraqitjes së një kërkese për azil.

Ata gjithashtu i nënshtrohen një procesi verifikimi më rigoroz: aplikantëve u merren shenjat e gishtave dhe vlerësohen nga Shërbimi Federal i Inteligjencës për çdo lidhje me organizata terroriste ose kriminale jashtë vendit.

Ukrainasit, nga ana tjetër, mund të vijnë në Zvicër pak a shumë pa kushte dhe po marrin përfitime që nuk janë të disponueshme për azilkërkuesit e tjerë – një fakt që ka ndezur pretendime për favorizim dhe pabarazi në trajtimin e refugjatëve.

“Është e padrejtë të diskriminosh refugjatët nga vendet e tjera. Kjo është në kundërshtim me parimin e trajtimit të barabartë”, thuhet në opinionin e gazetës Le Matin.

Azilkërkuesit “shikojnë se njerëzit nga zonat e tjera të luftës kanë më shumë të drejta. Gjëja e parë që ata mendojnë është: a mund të jetë kjo për ngjyrën e lëkurës? Apo vendi i origjinës?” tha në një intervistë për Televizionin Publik Zviceran, Miriam Behrens, drejtoreshë e Këshillit Zviceran për Refugjatë, përcjell tutje albinfo.ch.

Megjithatë, Ministrja e Drejtësisë Keller-Sutter mohon trajtimin e pabarabartë mes njerëzve që ikin nga Ukraina dhe refugjatëve të tjerë në Zvicër.

Statusi S (i cili nuk u është dhënë refugjatëve nga kombet e tjera) ndihmon për të siguruar që sistemi të mos shembet nga një fluks masiv refugjatësh, tha Keller-Sutter, duke theksuar gjithashtu se, ndryshe nga shumica e azilkërkuesve të tjerë aktualisht në Zvicër, Ukrainasit janë të vendosur të kthehen në vendin e tyre.

“Ne duhet të mësojmë të bëjmë kompensime,” shtoi ajo.
Nga ana e tij, Sekretariati Shtetëror për Migracionin (SEM), shpjegon se situata në Ukrainë “është krejt ndryshe” se kudo tjetër.

“Një vend evropian është pushtuar dhe lufta është ndezur. Nën statusin S, refugjatët mund të ndihmohen shpejt dhe me një burokraci minimale pa mbingarkuar sistemin zviceran të azilit”.
“Kjo siguron që sistemi i azilit të vazhdojë të funksionojë dhe që refugjatët nga Ukraina të marrin mbrojtjen që u nevojitet shpejt dhe me një bazë të fortë ligjore”.

Kjo është veçanërisht e rëndësishme pasi shumica dërrmuese e atyre që ikin nga Ukraina janë gra dhe fëmijë të vegjël.
Le Matin shkroi se pakënaqësia e “përfitimeve” që po marrin ukrainasit duhet parë në një këndvështrim më të gjerë.

“Ukrainasit janë refugjatë lufte me pak [para] për të jetuar. Duhet të theksohet gjithashtu se Ukraina është një vend relativisht i varfër; PBB-ja e saj për frymë është 3,725 dollarë, ndërsa ajo e Zvicrës është 87,000 dollarë. Prandaj ne nuk u bëjmë dhurata, ne i ndihmojmë”.

Pra, a është i justifikuar trajtimi (i ndryshëm) i Zvicrës ndaj refugjatëve ukrainas?
Tërheqja e paraleleve midis trajtimit aktual të refugjatëve ukrainas dhe atyre nga konfliktet e tjera, më së fundi nga Lufta Civile Siriane, nuk rezulton në një krahasim të ngjashëm.

Konflikti është në pragun e Zvicrës, ndërsa rreth 6,500 ukrainas jetonin në Zvicër përpara se të shpërthente konflikti.
Benedict Neff, duke shkruar në NZZ të Zvicrës, tha se situata dhe ata që mbërrijnë janë “thelbësisht të ndryshme” nga ata që erdhën në valën e mëparshme në 2015-16, pasi të gjithë burrat e rritur nën 60 vjeç duhet të qëndrojnë dhe të luftojnë.

“Kushtet tani janë thelbësisht të ndryshme. Kjo është kryesisht për shkak të vetë refugjatëve. Ato janë kryesisht gra dhe fëmijë. Dhe fqinjët evropianë.”
“Kiev është më afër nesh sesa Damasku – kushdo që sheh një skandal në ndjeshmërinë dhe vullnetin e ndryshëm për të pranuar refugjatë, gënjen veten.”

Neff gjithashtu thekson se Evropa – nga Polonia dhe Hungaria konservatore në Gjermaninë liberale dhe Holandën – sheh një armik të përbashkët te Putini.
Një aspekt tjetër për t’u marrë parasysh është qëndrimi i popullit zviceran për konfliktin e Ukrainës, i cili ndryshon ndjeshëm nga pikat e tjera të ndezjes si Lufta Civile Siriane.

Ndërsa konflikti sirian ishte i ndërlikuar, i zgjatur dhe përfshinte luftëtarë të panumërt shtetërorë dhe joshtetërorë, pushtimi i njëanshëm i Rusisë në Ukrainë – dhe mbrojtja e vendosur e Ukrainës ndaj tokës së saj – ka lënë pak dyshime në mendjet për natyrën e agresorit.

Vendimi i Zvicrës për t’iu bashkuar sanksioneve të BE-së ka fituar mbështetje të gjerë në mesin e popullatës, ndërsa gjashtë në dhjetë banorë të vendit të famshëm neutral mbështesin shtrëngimin e sanksioneve ndaj Rusisë.

Mbajtja e një qëndrimi mikpritës ndaj refugjatëve ukrainas ka gjithashtu një avantazh strategjik ushtarak, pasi Putini shpreson të nxisë ndjenjën kundër refugjatëve në Evropë në të njëjtën mënyrë që ka bërë udhëheqësi turk Rexhep Tajip Erdogan që nga viti 2015.

Duke shkruar në NZZ, Peter Rasonyi argumenton se “kriza e re evropiane e refugjatëve është pjesë e llogaritjeve të luftës së Putinit”, duke thënë se udhëheqësi rus e dinte se kjo do të ushtronte presion mbi vendet evropiane në një mënyrë të ngjashme me luftën në Siri.

Rasonyi argumenton se komuniteti ndërkombëtar duhet t’i kujtojë mirë veprimet e Putinit në të ardhmen kur peshon heqjen e sanksioneve.

“Askush në Evropën Perëndimore nuk mund të largohet nga përgjegjësia tani: lufta në Ukrainë nuk është duke u ndezur diku larg, ajo po zhvillohet në zemër të Evropës”.

“Është detyra e parë e të gjithë evropianëve të tregojnë solidaritet dhe të ofrojnë strehim të sigurt dhe dinjitoz për refugjatët e luftës. Këtë herë, asnjë vend fqinj si Turqia apo Libani nuk qëndron mes nesh dhe tragjedisë. Ne si fqinjë kemi një detyrë, nuk ka justifikime.”

/albinfo