Maqedoni: Vazhdon edhe më tej trendi i blerjes masive..
Vazhdon edhe më tej trendi i blerjes masive e disa prodhimeve në markete. Në disa prej tyre, ditëve të fundit nuk mund të gjendet vaj, ndërsa gjysëm të zbrazura janë dhe raftet e miellit.
Sociologët thonë se kjo sjellje joracionale e qytetarëve është e nxitur nga frika e shtrenjtimit dhe luftës në Ukrainë, transmeton Zhurnal nga REL.
Raftet gjysmë të zbrazura janë te mielli, sheqeri, vaji, buka etj. Para marketeve të mëdha ku vërehet numër i madh i klientëve, përsëri qëndrojnë persona si sigurim fizik, të ciltë duhet të mbajnë rendit dhe qetësinë.
Shitoret janë plot me kleintë të cilët blejnë sasi të mëdha të prodhimeve bazë, dhe në këtë mënyrë kanë krijuar rezerva për disa javë.
“Mendojmë se do të kursejmë, por shtrenjtimi nuk është vetëm një herë”
Qytetarët që janë takuar para marketeve kanë vërejtur se disa blerës duke bërë panikë, i zbrazin raftet dhe blejnë sasi të mëdha pa nevojë. Disa prej tyre nuk kanë mundur të gjejnë prodhimet për të cilat kanë ardhur.
“Sot e pashë miellin, nesër nuk do jetë. Unë nuk blejë në sasi të mëdha, blej miell deri në 5 kg, rezerva nuk mbaj, një deri në dy shishe vaj, aq”, thotë Borka Atanasovska, qytetare.
“Ka shumë njerëz, nuk ka vaj. Thonë se sapo e sjellim menjëherë harxhohet. Mendojnë se do të kursejnë, dhe përnjëherë japin shumë të holla. Të gjithë mendojmë se do të kursejmë, por shtrenjtimi nuk bëhet vetëm një herë”, thotë Liljana Stojanovska, qytetare.
Marketet vënë kufizime sa mund të blehet, mullinjtë thonë se ka miell.
Ndërkohë në disa markete në qytetet tjera të vendit, mund të vërehen njoftime se ka kufizime në blerjen e miellit apo sheqerit. Kështu, në një prej lokaleve shkruan se nuk mund të blehen më tepër se 2 kilogram sheqer ose miell.
Sasi të mëdha të miellit u vërjetën që muajin e kaluar, para se të hyjë në fuqi vendimi qeveritar për ngrirjen e çmimeve. Atëherë disa prej mullinjve kishin shitje trefish më të madhe të miellit, transmeton Zhurnal.
Nga mulliri Malinovski nga Kumanova, thonë se kërkesa e miellit është intensifikuar këtë muaj.
“Zakonisht shesim nga 200kg miell në ditë, ndërsa këtë muaj dhe muajin e kaluar kemi shitur nga 500 kg miell në ditë. Çdo muaj shesim nga 15 ton miell. Çmimet e miellit janë rritur për 10 deri 20%. Për momentin ka sasi të mjaftueshme të miellit”, thonë nga mulliri Malinovski.
Sociologët thonë – Frikë joracionale nga mosbesimi dhe joinformimi
Zbrazja e tillë masovike e rafte ka ndodhur edhe në fillim të pandemisë me Covid, kur përshkak frikës nga karantinat, qytetarët blenin sasi më të mëdha.
Vala e shtrenjtimeve dhe çmimet më të larta të produkteve, edhe më tej ka frikësuar qytetarët dhe kështu shpejtuan të bëjnë sasi. Pas ngjarjeve në Ukrainë, te qytetarët u mbjell frika pës mungesë të ushqimeve dhe thellim i varfërisë.
Por a është e arsyetuar kjo frikë?
Sociologu Hasan Jashari thotë se kjo sjellje e qytetarëve është joracionale, por është rezultat edhe të joinformimit të pamjaftueshëm ose mos besim në atë çfarë e thonë institucionet përkatëse.
“Ekziston një frikë e përgjithshme në Evropë, përshkak luftës dhe kërcënimit atomik që kultivon dhe pasoja eventuale. Nëse në një mënyrë mund ta arsyetojmë këtë frikë, është shtrenjtimi i energjensave dhe prodhimeve tjera.
Mirëpo mediat dhe Qeveria duhet të jenë më aktive në sqarimin e gjërave se situata nuk është aq e frikshme dhe se njerëzit duhet të jenë më racional në veprimet e tyre”, thotë profesor Jashari.
Autoritetet disa herë kanë bërë apele që qytetarët të mos bëjnë panikë sepse ka ushqim të mjaftueshëm. Sipas ekonomistëve, lufta në Ukrainë do ta goditë dhe ekonominë e Maqedonisë, por tani për tani e paqartë është se cilat do të jenë pasojat.
//REL
