Më shumë raste sociale në Maqedoninë e Veriut..

Në vitin 2020, 32.345 bartës të amvisërive kanë qenë shfrytëzues të ndihmës sociale në raport me 22.481 shfrytëzues në vitin 2019, që është për 10 mijë amvisëri më shumë se në vitin paraprak. Njëherësh, është rritur edhe numri i të papunëve që kërkojnë punë aktive. Nga 85.475 të papunë në muajin prill 2020, numri tashmë ka arritur në 90.700 (përfunduar me muajin shkurt të vitit 2021)

Pandemia ka rritur si numrin e amvisërive që shfrytëzojnë ndihmën sociale, ashtu edhe papunësinë. Në vitin 2020, 32.345 bartës të amvisërive kanë qenë shfrytëzues të ndihmës sociale në raport me 22.481 shfrytëzues në vitin 2019, që është për 10 mijë amvisëri më shumë se në vitin paraprak, tregojnë të dhënat zyrtare të Entit Shtetëror të Statistikës. Në Ministrinë e Punës dhe Çështjeve Sociale informojnë se një familje katër anëtarëshe, fiton në maksimum ndihmë prej 12 mijë denarë.

Njëherësh, është rritur edhe numri i të papunëve që kërkojnë punë aktive. Nga 85.475 të papunë në muajin prill 2020, numri tashmë ka arritur në 90.700 (përfunduar me muajin shkurt të vitit 2021). Një dallim kaq i madh në numrin e të papunëve vjen pas vendosjes së paraqitjes së rregullt në çdo 30 ditë për kërkuesit aktiv të punës, dhe në çdo gjashtë muaj të paraqitjes për kërkuesit pasiv të punës si masë e vendosur më 15 shtator 2020.

Deri në fundin e muajit shkurt, mbi 50 mijë të papunë aktiv dhe pasivë janë vonuar të paraqiten në sportelet e Agjencisë së Punësimit në tërë vendin, andaj edhe vjen deri tek një dallim kaq i madh i të papunëve midis muajve shkurt dhe prill të këtij viti.

Vlerësohet gjithashtu se në luhatjen e numrit të papunëve, kanë ndikuar edhe masat qeveritare ku të papunët kanë kaluar nga “kërkues pasiv” në “kërkues aktiv” me qëllim për të shfrytëzuar benefitet qeveritare, si ndihma e njëhershme, apo kartelat pagesore dhe të ngjashme. Në ndërkohë, hulumtimet e ndryshme udhëzojnë se shteti duhet që përmes rrugës ligjore, më shumë të mbrojë të drejtat e punëtorëve në sferën e marrëdhënieve të punës.

Analiza e fundit e institutit Fajnens Think tregon se përgjatë pandemisë janë formalizuar mbi 14 mijë vende joformale të punës me qëllim të shfrytëzimit të masave qeveritare për mbrojtjen e vendeve të punës, apo të masës për subvencionimin e të punuarve me pagë prej 14.500 denarë. Për shkak të paqartësisë së pandemisë, formalizimi i vendeve të punës, më së shpeshti është me marrëveshje me kohë të caktuar të punës, që e konfirmojnë edhe gjetjet se përgjatë pandemisë – numri i vendeve të punës me kontrata jo standarde të punësimit është rritur për mbi 7000.

“Rekomandimet tona janë që të vendoset mekanizëm për mbajtjen e tyre dhe eventualisht edhe shndërrimin e tyre ne kontrata me kohë jo të caktuar. Duhet të shfrytëzohet momenti i përgatitjes së Ligjit të ri për marrëdhënie pune dhe të inkuadrohet ndalesa rregullatore që kontrata të tilla të vazhdohen në pafundësi”, thonë nga Fajnens Think. Megjithatë, edhe rregullimi i tepërt i marrëveshjeve të tilla mund të shkaktojë joformalitet.

Në vend të kësaj, edhe punëdhënësit edhe të punësuarit duhet të jenë të motivuar të mendojnë për kontratën e përhershme. Gjithashtu, shkalla të veçanta të tatimeve dhe kontributeve sociale mund të ndihmojnë në fillim, ndërsa në suaza afatgjate, kontratat duhet të jenë të qëndrueshme në kushtet tona, shtojnë nga Fajnens Think. Fajnens Think këtë e konfirmon me rritjen e numrit të 114.762 personave të papunë që në prill të 2020-ës nuk kërkonin punë, me rritjen në 144.390 të papunë në prillin e këtij viti 2021.

/(koha.mk)