Maqedonia, e para në rajon me papunësinë e të rinjve..

Masat qeveritare për rritjen e punësimit nuk janë treguar mjaftueshëm efektive, tregon raporti i fundit i revizorëve apo auditin shtetëror. Kërkohet avancimi i shkathtësive në bazë të kërkesave në tregun e punës, si dhe të tejkalohet problemi i ikjes së kuadrit përmes ofrimit të mundësive cilësore për punësim. Revizorët në analizën e titulluar “Revizioni i Tregut të Punës për periudhën 2017-2020”, këtë e mbështesin edhe tek mungesa e resurseve njerëzore në Agjencinë e Punësimit, nevojës për financa shtesë për këto programe si dhe mungesën e analizës dhe vlerësimit të efikasitetit të programeve aktive për punësim.

Njëherësh, raporti tregon se në masat dhe programet për punësim kanë marrë pjesë pesë për qind e të papunëve që kërkojnë punë në mënyrë aktive. Gjithashtu nga afër 100 mijë kërkues aktiv në vit, në masat e ndryshme kanë marrë pjesë 6000 persona, ndërsa janë punësuar 4000 persona.

Analiza edhe një herë ka konfirmuar se një nga sfidat kryesore në vend është tejkalimi i problemit të ofertës dhe kërkesës në tregun e punës, si dhe ballafaqimi me ikjen e kuadrove me diploma jashtë shtetit. Apo me fjalë të tjera – edhe njëherë është konstatuar kalimi i vështirë pas marrjes së diplomës, nga bankat shkollore në një vend pune të paguar si duhet për një jetë të dinjitetshme.

Në ndërkohë, punësimi i të rinjve mbetet sfidë për Maqedoninë e Veriut, për shkak të mungesës së shkathtësive të caktuara që kërkohen në tregun e punës. Në bazë të një analize të bërë nga Enti Shtetëror për Revizion, të titulluar “Revizioni i Tregut të Punës për periudhën 2017-2020”, del në pah se pavarësisht se shkalla e papunësisë shënon trend uljeje, megjithatë niveli i papunësisë në Maqedoninë e Veriut mbetet i lartë krahasuar me vendet fqinje si Shqipëria, Serbia dhe Bullgaria. Në këtë analizë të Entit për Revizion thuhet se masat e marra nga qeveria për të ulur shkallën e papunësisë, kanë dhënë rezultate, por theksojnë se ende mbetet shumë punë sa i përket realizimit të qëllimit, për faktin se niveli i papunësisë në mesin e të rinjve është i lartë apo shprehur në shifra rreth 30 për qind.

Nga ky institucion konstatuan se masat dhe aktivitetet e ndërmarra nga institucionet kompetente për trajtimin e rreziqeve të tregut të punës, nuk janë mjaftueshëm efektive dhe se ka nevojë për veprim më të koordinuar ndërmjet institucioneve, në mënyrë që vendimet e tyre më pas të jenë në përputhjet me kërkesat e tregut të punës. Sa i përket strukturës së personave që janë të papunë në Maqedoninë e Veriut, më së shumti dominojnë personat që e kanë të kryer shkollimin e mesëm me 40 për qind, pasuar nga personat me arsim fillor me 37 për qind, ndërkaq 18 për qind e të papunëve janë me arsim të lartë, thuhet në të dhënat e vitit 2019.

Në raportin e Entit të Revizionit theksohet se shkalla e lartë e papunësisë në mesin e të rinjve (39.2 për qind në vitin 2017, 37 për qind në vitin 2018, 30.5 për qind në 2019), imponon nevojën për ndërmarrje të masave që synojnë përmirësimin e gjendjes së tyre në tregun e punës, kryesisht duke lehtësuar kalimin nga arsimi në punësim. Raportet tregojnë gjithashtu se punëdhënësit kërkojnë shkathtësi të buta si aftësi për kryerjen e detyrave komplekse, mendim kritik, komunikim, kreativitet, aftësi analitike dhe organizative që nuk përfshihen në masat aktive për punësim. Raporti më tej thekson se të rinjtë kanë vështirësi të kalojnë hendekun nga përfundimi i arsimit deri në punësim, ndërsa shtojnë më tej se pritja afatgjate për një vend pune ,po ju humb shkathtësitë dhe dituritë e fituara dhe mundësinë për t’u punësuar.

Afaristët thonë se e kanë më shumë vështirësi me sigurimin e kuadrit profesional pavarësisht se në Entin shtetëror më shumë se 100 mijë persona kanë thënë se në mënyrë aktive kërkojnë punë. Kryetari i Federatës së punëdhënësve në Maqedoninë e Veriut, Angell Dimitrov, ndërkohë është shprehur për Radion Evropa e Lirë se mungesa e specializimeve në sektorë të caktuar, i dekurajon të rinjtë që të fillojnë me zhvillimin e biznesit të tyre.

“E kemi shkatërruar frymën e sipërmarrësve dhe ndërmarrjen e iniciativave në mesin e të rinjve, që janë ndër parakushtet thelbësore për zhvillimin e vendeve që ndërtojnë kapitalizmin”, thotë Angell Dimitrov. Ai thekson se është e rëndësishme që të rinjtë të aftësohen me shkathtësi, në mënyrë që pasi të përfundojnë studimet të mund të kyçen në punë. Ndryshe në bazë të analizës që ka realizuar Enti shtetëror për Revizion, nga numri i përgjithshëm i 101.748 qytetarëve që kërkojnë punë në mënyrë aktive në agjencinë për punësim, 20.698 janë të rinj, përkatësisht deri në moshën 29-vjeçare.

/koha.mk