Pajtimi i gjaqeve në Kërcovë Nga Ilaz Kadriu

Historia e pajtimit të gjaqeve te fiset arbërore respektivisht te shqiptarët është e vjetër dhe historike. Me sa dihet gjer më tani, para luftës së Skënderbeut kunder Perandorisë Osmane, ai organizoi një pajtim historik në mes fiseve arbërore me qëllim që të bashkojë forcat e tij kundër një armiku: Perandorisë Osmane.

Kështu dhe në këtu mënyrë me trimërinë dhe artin luftarak te tij, arriti ta mbrojë vendin e tij për më shumë se dy dekada. 

Me rastin e revokimit të autonomisë së Kosovës më 1989 ën, pas demonstratave të mëdha dhe rënies së komunizmit në përgjithësi dhe bashkë me të edhe të Murit të Berlinit, lindi Lidhja Demokratike e Kosovës me liderin e saj dr. Ibrahim Rugova .

Brenda disa muajsh, kjo lëvizje anëtarësoi gati 1 milion anëtarë, duke llogaritur këtu edhe simbolin dhe kolosin e pajtimit të gjaqeve, profesorin Anton Çetta, mik dhe bashkëpunëtor i ngushtë i Rugovës.

Acarimi i situatës në Kosovë dhe kërcënimi permanent i Millosheviqit kërkonte pak a shumë kundërpërgjigje të organizuar në kushte dhe rrethana okupimi. 

Gjersa Rugova punonte në këtë drejtim, Anton Çetta dhe Këshilli i gjaqeve punonte në drejtim të pajtimit të gjaqeve, gje që u kurorëzua me tubimin e madh në Verrat e Llukave, ku u mblodhën më shumë se 500.000 pjesëmarrës.

Përfundimisht nga ky aksion i cili zgjati më shumë se dy vite, u pajtuan më pak se 3000 gjaqe, ngatërresa, dhe fjalosje të rënda. 

Unë, Ilaz Kadriu, profesor në Prishtinë për 20 vite me rradhë, personalisht e njifsha profesorin Çetta, qoftë nga kontaktet e shpeshta në shtëpinë e tij në Prishtinë, ku lektori i gjuhës frënge Gérard Links dhe gruaja e tij Odette Links, banonin me qira në shtëpinë e xha Antonit. 

Pos kësaj, profesori Çetta punonte në Institutin Albanologjik në Prishtinë, ku unë isha bashkëpunëtor i jashtëm dhe përkthyes i rezymeve në gjuhën frënge për Gjurmime Albanologjike- seria filologjike. 
Duke e parë nevojën e shtrirjes së pajtimit të gjaqeve në Kërçovë të Maqedonisë, i propozova xha Antonit të bëjmë një ekspeditë në Kërcovë, gjë me të cilën u pajtua edhe ai edhe Këshilli i pajtimit.

Për këtë informova Hamit Mehmetin dhe disa shokë për të marrë pjesë. 
Një të premte janari të ftohtë, mbrëmja për darkë na zuri në restaurantin e njohur të asaj kohe ELITA për darkë. 
Pasi që na priti Këshilli i Pajtimit në Kërcovë, podiumi i Elitës u mbush me gjithsej 50 vetë të cilit duhej të darkonin bashkë me ne. Unë si organizator i këtij aktiviteti, në kuletë kisha 50 dollarë, pasi që paraprakisht më kishin larguar nga puna ashtu si 140 000 më vonë, prandaj në të djathtë kisha ulur dr. Beqir Elezin.

E pyeta sa para ka me veti. Më tha 50 marka gjermane. E kuptova se më duhet njeri i pasur, kombëtar dhe zemërgjerë. 
Doktor, më duhet Hasan Shabani-ballisti? Edhe ate sa më shpejt. Vajti njeri dhe e solli te unë. Ne vazhduam të hamë darkë bashkë të gjithë. Kur erdhi puna në fund te pagesa, i thash Hasan shko rregulloje këtë faturë te Shukriu, pronari i Elitës? As një as dy,puna u krye dhe askush nuk e morri vesh se ne ishim pa të holla. 

Prej aty në ora 10:30 të mbrëmjes filloi aksioni i pajtimit të gjaqeve në Kërçovë. I pari në listë ishte Xhemail Ademi, të cilin unë personalisht e njifsha nga një qendrim imi njëvjeçar në specializim të gjuhes angleze në vitin 1984. Këtu në shtëpinë e Xhemës u thye akulli i hasmërisë në Kërcovë. U bë falja e parë, pastaj e dyta, e treta dhe kështu me rradhë në Tuhin, Arangjell, Cervice, Zhubrinë dhe vende tjera. Pajtuam 24 gjaqe prej 28- tëve, falë aksionit të kolosit dhe simbolit të pajtimeve Anton Çettës, shoqëruar nga dr. Murat Bejta, Dr. Mujë Rugova e tj., gjithmonë të shoqëruar nga unë, Hamiti, Qaniu etj.

Një natë të shkurtër por të paharrueshme kemi kaluar në shtëpinë e Mërsjakëve, te familja Shabani të arranzhuar poashtu nga ballisti Hasan Shabani, tani i ndjerë. 
Për këtë vetetojnë fotografitë e shumta përpara shtëpisë se familjes se madhe Shabani të quajtur Mërsjakë. 
Këta rreshta shkruhen për hir të vërtetës ithtar i të cilës jam edhe unë.

Këta rreshta poashtu shkruhen për krenarinë dhe bujarinë shqiptare kërçovare në këtë rast të përfaqësuar nga ne disa aktivistë të cështjes shqiptare në përgjithësi. 
Ilaz Kadriu, profesor 
Chicago 

Autori i këtyre rreshtave ka qenë bashkëpunëtor i ngushtë i Presidentit Rugova dhe themelues i Komunitetit Shqiptaro-Amerikan në Chicago. 

/ms