Si të sillemi me pleqtë që kan Alzheimer? Validacionin

Meqense te ne nuk ka shtepi pleqesh nga njera ane mir pasi normal se secili ndjehet me mir kur eshte me familjen e tij por kur e shikon nga ana tjeter te ne ne te shumten e rasteve ato lihen vet apo nuk kujdesemi ashtu sic duhet per to…mendova te hap ket tem ku do diskutojm per Alzheimer apo e quajtur edhe si smundja e pleqeris…cka dini per ket smundje..si duhet te sillemi nese dikush i familjes e ka ket smundje,cfar eshte me rendesi etj.

Nuk eshte pacienti vetem ai qe vuan por vuajn edhe antaret e familjes sepse eshte rend te ballafaqohesh me nenen/baben, gjyshin/gjyshen me ket smundje dhe te mesojsh ta akceptojsh ashtu sic eshte, ti kuptojsh sjelljet dhe veprimet e tij dhe ta shohesh boten nga kendveshtrimi i tij.

Ajo cka u duhet pleqve qe kan Alzheimer dhe jo vetem ketyre por edhe pleqve ne pergjithsi te cilet jan ne nje mosh te shtyer nuk eshte vetem ti lajsh ti veshesh dhe ushqesh… ne fakt ajo qe me se shumti u duhet eshte te ndjejn se jan te rendesishem, dikush i kupton,te ndjehen te sigurt,te marresh koh te bisedosh me to.

Si te sillemi pra me pleqt te cilet vuajn nga Alzheimer,si duhet te komunikojm me ato?
Pacienti ne baz te asaj se ne cilen faz te Alzheimer gjendet fillon te harroj shpesh,fillojn te akuzojn te tjeret padrejtesisht, pastaj harron gjerat aktuale por i kujton mir ato nga e kaluara psh nese e pyet se cka ka ber dje apo para disa oresh ndoshta nuk din te pergjigjet por nese e pyet per te kaluaren ateher e din te ta tregoj cdo detaj…dhe kjo me koh shkon deri ne at faz sa qe jetojn krejtesisht ne te kaluaren, jan te dezorientuar ne aspekt kohor,vendor dhe situativ, sdin cka flasin dhe flasin fjal te pakuptimta,jan te padurueshem,qajn shpesh,te levizshem ecin lart posht,jan agresiv,ne disa raste edhe te dhunshem kurse ne fazen e fundit faza e 4 (faza e vegjetimit) vjen deri aty sa qe sbejn me asgje syt i mbajn me shum mbyllur ose kan nje shikum te zbrazet,ku ta cosh aty rrin thjesht duket se nuk i intereson me asgje, nuk e njohin as djalin/vajzen e vete, nuk tregojn ndjenja.

Si te komunikojm/validojm?
Metoda e Validacionit (te cilen e ka kriju dhe perpunu Naomi Feil).
Eshtë një metodë e komunikimit me te cilën arrijme qe personi te cilin e „Validojme“ ta perpunoje te kaluaren dhe te jetoje i kënaqur ne te tashmen, ne botën e tij ashtu siç e percepton dhe jeton sot.

Validacioni te meson ta akceptosh tjetrin ashtu siç është, ajo e ndihmon pacientin ti arrije qëllimet e veta dhe jo neve qe punojme me te. Pacienti meson ti shprehe ndjenjat dhe agresionet e grumbulluara ndërsa ne vetëm jemi ndegjues dhe ngushellues. Kur te thotë dikush “Ohh jam duke folur me nënën!” duhet ta akceptosh dhe mos e korrigjosh.

Cfar dobie i sjell pacientit nëse i thua: „Je 80 vjeç dhe nënën e ke te vdekur!“? Me ket nuk do ta kthesh ne realitet edhe nese per moment po nuk do jet afatgjat mbas disa minutash e harron perseri dhe ajo cka ke ber eshte se do ta hutosh edhe me shum dhe do ndjehet ende me konfuz. Por nga ana tjeter as nuk duhet ta gjenjesh e te thuash Ahha po po edhe un e shoh nenen tende…por te pyesish “Cka jeni duke biseduar?” Pacienti ka nevojë të flasë me nënën, ti shprehe gjërat te cilët nuk ka arrit ti shprehe derisa ajo ishte gjallë. Të shprehe ndjenjat dhe emocionet i sjell atij lehtesim dhe çlirim.

Ne duhet te jemi ne gjendje te ndjejme Empati domethen te ndjejme njëjtë siç ndjen ai, ta shohim botën nga perspektiva e tij dhe në vend qe ta konfrontojme me realitetin duhet te vazhdojm ta pyesim ti kujtojmë çaste te bukura nga e kaluara.
Pyetjet e tilla e stimulojne te shpraze barkun, ta kujtoje te kaluaren po edhe te ju rikthehet casteve te këndshme te jetës.
Dikush perpunon perjetime negative nga e kaluara dikush ndonje humbje,krejt mvaret prej asaj se cka kan perjetu ne te kaluaren.

Ajo cka duhet te bejm se pari eshte te perqendrohemi dhe ti lejm anesh krejt problemet apo mendimet tona dhe te vendojm veten ton ne ate situat qe ndodhet pacienti…ta shikojm ne sy pacientin, te biem ne nivelin e tij dhe te jemi empatik pra te ndjejm ate cka ndjen pacienti…nuk na intereson a eshte e vertet apo jo ajo cka thot por me rendesi marrim pjes ne ndjenjat e tij/saj…ajo qe cdoher eshte valid eshte ndjenja e pacientit…psh i merzitur per dicka (mvaret cka te tregon)…pastaj provojm qe edhe ne te ndjejm me te vertet merzi ashtu qe kujtojm ndonje cast personal kur kemi qen te merzitur per dicka. Keshtu e kupton se ku eshte dhe si ndjehet tjetri dhe tekniken e komunikimit e nxjerr prej kesaj dhe e aplikon. I parashtrin pyetje si:?ku?kush?kur?por i largohesh pyetjes “pse?” Kjo i mundeson pacientit te kuptoj se dikush eshte ketu per mua,dikush me kupton dhe me merr seriozisht dhe fiton besim keshtu qe si rrjedhoj pacienti ndjehet me i lehtesuar dhe behet me i qet.

Me rendesi eshte te ceket se nuk sjell rezulltat nese vetem me fjal behesh gjoja se je i merzitur se eshte interesant se pacientet e ketill e verejn apo e ndjejn shum shpejt ket gje se kush shtiret apo kush eshte i sinqert edhe ate nga mimika,qendrimi i trupit ton qe ndodhin pa vetedijen ton , keshtu qe ndjehen edhe me keq,skan besim dhe jan te pakenaqur gje qe ndikon shum ne sjelljen e tij te metutjeshme. Mbase me shum mund te kuptosh se si ndjehet apo a eshte i interesuar dikush ne baz te mimikes ne baz te asaj se si e mban qendrimin e trupit dhe shum pak nga fjalet qe flet. Kjo shprehet 60% prej qendrimit te trupit, 33% prej mimikes dhe vetem 7% prej fjaleve.

Nese nuk aplikohet validacioni, mundësia qe pacienti nga njera faze te bie ne tjetrën eshte shum e madhe keshtu qe, qe nga faza e par fillohet me aplikimin e kesaj terapie per te ngadalsuar procesin dhe te shmanget pacienti nga faza e 4 e vegjetimit.

/portalb