Veteranët e arsimit shqip në Kërçovë

Sh. fillore. ”GJERGJ FISHTA” Sërbicë

Gjergj Fishta ka qene një shkrimtarë i madh shqiptarë. Vepra që e popullarizoi më së shumti është “Lahuta e Malëcisë” ku pershkruhen luftërat e shqiptarëve në Mal të Zi kundër Sërbisë dhe Malit të zi pas viteve 1913.
Në këtë fshat që ka qenë dashamirë i shkollës e arsimit, shkolla e parë shqipe ishte hapur në vitin shkollor 1941-42, në të njejtin vit kur është hapur në Dergove, Garanë, Kërçovë, Zajaz e fshatrat tjerë. Mësues i parë i kësaj shkolle shqipe në Sërbicë ka qenë mësuesi shumë i njohur dhe i popullarizuar ndër banorët e Sërbicës e të gjithë Kërçovës, Mahmut Dumani. . 
Në vitin e dytë shkollor 1942-43 shkolla e Sërbicës i kishte 159 nxënës (123 meshkuj dhe 36 femra) dhe mësimet i zhvilloi kuadër mësimor : Mahmut Dumani, mësues i kl.II-a; Violeta Kote, mësuese e kl. I-A; Hysen Hasani, mësues i kl. I-B dhe Antoneta sherko, mësuese e kl. II-b. 
Në vitin shkollor 1943-44 shkolla fillore “Gjergj Fishta” në Sërbicë i kishte 116 nxënës (115 meshkuj dhe vetëm një femër) dhe gjatë këtij viti shkollor mësimet i zhvilloi i njejti kuadër mësimor sikurse në vitin shkollor 1942-43. 
Në këtë vit shkollor kemi një ndryshim të madh në numrin e vajzave të cilat nga 36 femra që vazhdonin mësimin në vitin shkollore 42-43, tash ka mbetur vetëm një vajzë për ta vazhduar mësimin në vitin shkollorë 43-44. 

Duhet përmendur edhe një e dhënë tjetër që do të ishte me rëndësi, se në këtë shkollë kemi edhe një mësues i cili është nga Sërbica, Hysen Hasani e që ka qenë vëllu i profesorit shumë të njohur Dr. Hasan Kaleshi.
Gjatë periudhës kalimtare (1941 – 1945) Ministria e Arsimit Fillor e Mbretërisë Shqiptare, pran shkollës fillore ”Gjergj Fishta” në Sërbicë ngriti edhe kursin e natës të emrur si kursi “Kastrioti” për të rritur. Ky kurs ishte i nivelit të klasës së katërt fillore, prandaj ata që e kishin kryer kursin “Kastrioti” mund të regjistroheshin në klasën e pestë.

Sh.fillore “28 NANDUER” Dërgovë

Emri i kësajë shkolle ka pasur për qëllim ti përkujtojë nxëxësit po edhe prindërit e tyre se është fjala për datën e ngritjes së flamurit shqiptar, në fillim nga Skënderbeu, 28 Nëntorë 1443 në Krujë dhe nga I. Qemali, 28 Nëntor 1912 në Vlorë.
Në këtë kohë fshati Dërgovë ka qenë e banuar vetëm nga shqiptarët, por më vonë ata detyrohen të shpërngulen për në Turqi, sidomos gjat viteve të pesëdhjeta nga masakrat që jënë bërë ndaj tyre, dhe sot thuajse nuk ka asnjë shqiptarë. Ky dokument le ti përkujtojë gjeneratat shqiptare se dikur Dërgova ka pasur shkolë shqipe dhe se ka pasur numër shumë të madh nxënësish shqiptarë.
Edhe këtu shkolla e parë shqipe u hap në vitin shkollor 1941-42, në të njejtën kohë kur u hap edhe në Kërçovë. Mësuesit e parë të kësajë shkolle kanë qenë: Kamber Osmani dhe Petrit Hakani të cilët punuan me të gjithë nxënësit që i kishin regjistruar në shtator të vitit 1941 
Në vitin shkollor 1942-43 shkolla fillore “28 Nëndori” e Dërgovës i kisht 78 nxënës (53 meshkuj dhe 15 femra). Në kit vit shkollorë mësues i kësaj shkolle ishte kërçovari Zenko Mehmeti, i cili punoi me të gjithë nxënësit e kl. I, II dhe III fillore të kësaj shkolle. Edhe këtu duhet të potencojmë se Zenko Mehmedi ishte mësues i vendit i lindur në fshatin Shitovë e që llogaritet, sëbashku me Isen Hasanin (Kaleshi) të jenë mësuesit e parë të
kësajë treve. 
Të dy këto mësues të Kërçovës kanë pasur të kryer medresen në gjuhën serbe në Shkup para vitit 1939.
Edhe në vitin shkollor 1943-44 mësimet i mbajti i njëjti mësues Zenko Mehmeti por numri i nxënësve ishte zvogluar dukshëm në 27 nxënës pa asnj vajzë. 

Marre nga, “VETERANET E ARSIMIT SHQIP NE KERCOVE”, Dr.sc.Ilmi Veliu